Op weg naar een groen betonimago

Beton is sterk, stabiel en slijtvast. Bovendien zijn de warmtecapaciteit, geluidsisolatie en brandweerstand van het materiaal uitstekend. “Het is niet voor niets dat beton veelvuldig wordt toegepast in nieuwbouw- en renovatieprojecten”, vertelt Werner Hulstaert, Accountmanager Nederland bij Decomo NV. “Toch ligt de toepassing onder vuur. Beton zou namelijk niet duurzaam en niet milieuvriendelijk zijn. Wij willen dit imago graag counteren, door een betere productie én een optimaal (her)gebruik van de initiële grondstoffen te stimuleren.”

Producenten zoeken naarstig naar oplossingen om de samenstelling van cement te verbeteren, merkt Hulstaert. “Alleen al door het terugdringen van het klinkerpercentage neemt de CO₂-uitstoot gevoelig af. Bovendien wordt bewust gekozen voor het toevoegen van hoogovenslakken, die vrijkomen bij de productie van staal en magnesium in hoogovens. Verder lijkt de toevoeging van gecalcineerde klei als vervanger voor cement veelbelovend.”

De reductie van het cementaandeel in beton is mogelijk door een betere (mechanische) betonverdichting, vertelt hij. “Onder andere hoogfrequente trilmotoren helpen ons om tot een optimale sterkteontwikkeling te komen. Hierbij worden zij ondersteund door diverse hulpstoffen.” De afgelopen jaren heeft de chemische industrie tal van hulpstoffen ontwikkeld die, ondanks het kleinere cementaandeel, toch een gelijkwaardige betonkwaliteit borgen. “Bovendien zijn diverse vulstoffen (fillers) ontwikkeld die het cement (deels) kunnen vervangen. Uiteraard zonder in te boeten aan de hoge fijnheid, die bepalend is voor het hydratatieproces en de sterkteontwikkeling.”

Een mooi voorbeeld van een project waarin met ‘low carbon’ cement is gewerkt, is Jeux Olympiques in Parijs. “Voor dit project op de rechteroever van de Seine hebben wij 270 m³ gezuurd beton geleverd, in de vorm van 267 dragende kolommen en balken. Tezamen vormen zij de stevige, robuuste en esthetische bekleding van de plint van een zestal gebouwen, waarin de Olympische atleten in 2024 zullen worden ondergebracht.” In haar bestek stelde het stadsbestuur van Parijs duidelijke milieuprestatie-eisen, vertelt Hulstaert. “De keuze voor low carbon cement was bepalend in de gunning. Zodra de Spelen zijn afgelopen, zullen de gebouwen worden omgebouwd tot permanente woongebouwen. Gebouwconstructie én gevelafwerking blijven dus duurzaam behouden.”

Een volgende stap in duurzaamheid is om ook minder beton toe te passen in onze gebouwen. Bijvoorbeeld door het volume van beton efficiënter in te zetten. Volgens Hulstaert kunnen we hierbij nog veel leren van de staalindustrie. “Waar betonnen balken nu nog een rechthoekige doorsnede hebben en massief worden gevuld met wapeningsstaal en beton, wordt in de staalbouw steevast gewerkt met H-profielen of I-profielen. De opbouw met een bovenflens, onderflens en lijf kan ook in de betonindustrie een groot verschil maken. Tot vandaag was hier echter te weinig aandacht voor. Bijvoorbeeld omdat een dergelijke innovatie ontwikkelkosten met zich meebrengt. Bovendien moet complexe wapening worden gevlochten. Het geringe betonvolume dat wordt bespaard, was jarenlang te oninteressant. In het huidige licht van duurzaamheid en CO₂-reductie echter, lonen dergelijke besparingen ineens wél de moeite. Het beter benutten van beton­volumes is minstens zo interessant én relevant als het terugbrengen van de CO₂-footprint voor productie. Ontwerp in plaats van een mas­sieve balk eens een holle balk of I-profiel. En investeer eens in voorgespannen wapening, in plaats van de traditionele zacht­staalwapening. Door de strengen voor te spannen, heb je aanzienlijk minder staal nodig. Bovendien kun je je vervormingen veel efficiënter in de hand houden.”

Naast productie en bouw, heeft duurzaamheid volgens Hulstaert ook betrekking op hergebruik, recycling en downcycling. “Zo kijken wij actief naar mogelijkheden om modulair en losmaakbaar te bouwen, volgens een vaste standaard, zodat betonelementen in de toekomst één op één uitgewisseld kunnen worden. Zo werken we stap voor stap aan een groener betonimago.”

Decomo NV is al meer dan 50 jaar hét adres voor architectonisch beton. In Moeskroen ontwerpen, engineeren en produceren meer dan 150 medewerkers prefab betonelementen op maat. Elementen die hun eigenheid halen uit hun betonsamenstelling, in combinatie met een uitgebreid gamma vormen, kleuren en texturen.