Duurzame installaties voor Leidse monumenten

De Meelfabriek te Leiden is een bijzondere mix van monumentale en nieuwe gebouwen. Waar de nieuwbouw uiteraard wordt voorzien van hypermoderne én duurzame installaties, is dat voor de monumentale gebouwen binnen het complex minder vanzelfsprekend. Deze zijn simpelweg niet gebouwd om duurzaam te kunnen verwarmen, koelen en ventileren. Het ontwikkelen en realiseren hiervan is dan ook een enorme uitdaging geweest.

“Bij monumentale gebouwen zijn de gebouwschil, kierdichtheid en andere bouwfysische eigenschappen vaak dusdanig dat lage temperatuur verwarming en/of hoge temperatuur koeling niet toepasbaar zijn”, zegt Kees van Leeuwen, senior projectleider namens Burg Installatietechniek uit Lisse. “Kiezen voor een duurzame oplossing zou leiden tot ontevreden eindgebruikers. Om monumentale bouwwerken duurzaam te verwarmen, worden zulke hoge vermogens gevraagd dat de kosten ervan niet opwegen tegen de baten.”

In het geval van ‘De Meelfabriek’ is alles anders. Hier was het plaatsen van duurzame klimaatinstallaties een vereiste. Er werd aan de daarvoor noodzakelijke voorwaarden qua investeringsbereidheid concreet invulling gegeven. De visie is vertaald naar een concreet plan per gebouw en heeft geleid tot de ombouw van onder meer het Molengebouw en Riffellokaal tot appartementencomplex. Beide monumentale gebouwen zijn volledig gasloos en voorzien van effectieve warmtepomptechniek voor verwarming, koeling (actief/passief) en warm water. Tevens zijn ze uitgerust met balansventilatiesystemen met hoog rendement warmteterugwinning.

Dit alles is bereikt door – binnen de mogelijkheden van de monumentale gebouwen – zo maximaal mogelijk te isoleren. “In de gerestaureerde stalen kozijnen is bijvoorbeeld restauratieglas toegepast en zijn de borstweringen geïsoleerd”, aldus Van Leeuwen. “Aanvullend is in het ontwerp van vooral de warmteafgiftesystemen gekozen voor systemen die de gemiddelde oppervlaktetemperatuur verhogen. Dit ter compensatie van koudere vlakken en ter verhoging van de behaaglijkheid en daarmee de gebruikerstevredenheid. Vanuit kostenoogpunt hebben we daarbij zoveel mogelijk gewerkt met gestandaardiseerde oplossingen, maar dan wel met afwijkende ontwerpuitgangspunten en andere accenten. Dit alles heeft daadwerkelijk geleid tot realisatie van de gestelde doelen: duurzame, energie-efficiënte en gasloze gebouwen, maar vooral tevreden eindgebruikers.”