Bouw Universiteitsbibliotheek Amsterdam is iconisch

De bouw van de nieuwe bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) is zonder meer veelzijdig. Restauratie, verbouw, nieuwbouw en spectaculair glaswerk: alles komt voorbij. Daarbij is het project ook nog groot en uniek. Maar daar krijgt Amsterdam wel iets voor terug. Een 21e-eeuwse bibliotheek annex inspirerende ontmoetingsplek voor studeren, onderzoeken en werken.

Het vertrekpunt voor de bouw van de universiteitsbibliotheek was een monumentaal pand in het hart van Amsterdam. Het plan was een nieuwe kelder, een gerestaureerd gedeelte, een nieuwbouwgedeelte en een overdekt atrium. De uitvoering startte in de zomer van 2021, gevolgd door een reeks van verrassingen.

De bestaande gebouwen bleken te instabiel, zeker als hierop ook nog een stalen kap geplaatst zou worden. “Hoe goed het werk ook was voorbereid, dit hadden we niet kunnen voorzien”, vertelt André Guis, directeur Bouw van BINX Smartility en projectdirecteur. Hierop volgde het ontwerp van een verzwaringsconstructie, gekoppeld aan veel rekenwerk, nieuwe berekeningen voor de sparingen ten behoeve van de nieuwe installaties en stalen frames rondom die sparingen. “Het heeft ons een jaar gekost.”

Het ontwerp voor het stalen frame dat boven het atrium gemonteerd zou worden, lag klaar. Toch bleek ook hier nog veel engineering nodig, met name voor de waterdichtheid en het opvangen van de horizontale windbelasting. “Het frame heeft schuinaflopende ribben en in het centrale punt een kuiltje”, vertelt Guis. “Dat baarde ons zorgen. We hebben daarom meerdere knooppunten getest door onder hoge druk flinke hoeveelheden water door de goten tussen de glasplaten te stuwen. Nu weten we zeker dat UvA gerust kan zijn over de waterdichtheid van deze complexe kapconstructie.”

De aanvullende engineering en de extra bouwactiviteiten zetten de oorspronkelijke planning op z’n kop. De verwachte opleveringsdatum werd met een jaar verschoven, maar nu verloopt alles volgens planning. De restauratiewerkzaamheden aan de gevels zijn afgerond, de steigers, die het monument twee jaar  aan het oog onttrokken, zijn afgebroken en het casco van de nieuwbouw is nagenoeg gereed. Nu rest nog de bekleding van de nieuwbouw met de lettercompositie, de gevelafwerking van de nieuwbouw en de aluminium bekleding voor de binnenzijde van het atrium. Ook deze wordt tot op de millimeter nauwkeurig geëngineerd en per plaat geproduceerd. “Het moet in een keer goed; aanpassen in het werk is hier geen optie. We gaan dus nog een uitdagend jaar tegemoet.” 

Het ontwerp voor de lettercompositie werd gemaakt door de architect en de productie kwam tot stand met een 3D-printer, gevuld met een composiet. BINX monteert de staalconstructie, waaraan het eindresultaat straks kan worden opgehangen. Guis: “De vertraging in het begin heeft grote impact gehad. Dit neemt echter niet weg dat we nu de trotse bouwer en installateur zijn van een iconisch project. De uitdagingen zijn overweldigend en de complexiteit is indrukwekkend, maar aan zo’n project wil je toch juist je naam verbinden?”