‘Sportheldenbuurt’ in Amsterdam-West heeft de finish gehaald!

Laan van Spartaan, waaraan in totaal zeven architectenbureaus en vier aannemers meewerkten, bestaat uit 1.612 woningen, uitgebreide sportvoorzieningen, een ROC, een zorgsteunpunt, een restaurant en een supermarkt. Het geheel is gebouwd rond de velden van voetbalclub VVA/Spartaan. De combinatie van vrije sector en sociale huurwoningen en van koop-, zorg- en studentenwoningen geeft de buurt niet alleen een gemengd karakter, maar maakt ook een levenslange doorstroom mogelijk.

‘Pas wanneer je alle segmenten van de gemeenschap bedient, creëer je een levende omgeving’. Deze filosofie van ontwikkelaar BPD (Bouwfonds Property Development) komt in Laan van Spartaan optimaal tot zijn recht. “Onze belangrijkste opgave was om een hoge woningdichtheid te combineren met maatschappelijke voorzieningen, zorg en sport”, vertelt Edward Zevenbergen, projectdirecteur van BPD Ontwikkeling regio Noord-West. “Het slim stapelen van diverse sportvoorzieningen heeft de gemeente Amsterdam overtuigd om deze ontwikkeling aan BPD te gunnen. In nauwe samenwerking met de gemeente hebben wij een totaalprogramma voor de buurt gemaakt en de stedenbouwkundige invulling bepaald, waarin voldoende ruimte was voor voortschrijdende inzichten en ontwikkelingen. De ‘sportheldenbuurt’, met straatnamen als de Bep Bakhuysstraat, Fanny Blankers-Koenlaan en Gerrie Knetemannlaan valt in het gebied Bos en Lommer en ligt midden tussen de sportvelden. Dit geeft de buurt lucht, ruimte en houdt bewoners in beweging en gezond.” De buurt wordt begrensd door de Erasmusgracht, ringspoor van de metro, Jan van Galenstraat én ringweg A10, vertelt hij. “Door slim om te gaan met de bebouwing, konden we het geluid van deze ringweg buiten het woongebied houden. Aan de snelwegzijde is bijvoorbeeld een geluidsluwe zijde gecreëerd, in de vorm van een prestigieus en multifunctioneel gebouw dat de toepasselijke naam ‘de Tribune’ heeft gekregen.”

De bouw van de Tribune was het startschot van de totale gebiedsontwikkeling. Het gebouw valt op door zijn enorme omvang, met een lengte van 200 meter, een hoogte van 13 verdiepingen en een specifieke curve, die de vorm van de ringweg volgt. In het gebouw komen diverse voorzieningen samen, zoals een vier verdiepingen hoge klimhal met bar en eetcafé, diverse kantoren, een zorgsteunpunt van Cordaan, zorg- en verpleegwoningen voor ouderen en woningen voor studenten en topsporters. Het gebouw is gerealiseerd door UBA Bouw B.V., in opdracht van v.o.f. De Stadstuinen (Bouwfonds Ontwikkeling/BPD en woningcorporatie Ymere). “De samenwerking met v.o.f. De Stadstuinen ontstond aan de Osdorper Ban in het stadsdeel Osdorp (415 woningen op een parkeervoorziening) en is doorgezet naar de Laan van Spartaan”, vertelt Frank Vermeij, bedrijfsleider bij UBA Bouw B.V.. “Wij zijn al in een vroeg stadium bij het bouwteam betrokken en hebben actief met de opdrachtgever, architecten en constructeur meegedacht over bijvoorbeeld maakbaarheid, bouwmethodieken en detailleringen. Toen wij in 2008 met dit project startten, was de Laan van Spartaan nog een braakliggende zandvlakte, behoudens de omliggende gracht en sportvelden met kantine. Het is heel bijzonder om te zien hoe het gebied zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld.     

Maar ook dat alle bouwteampartners hun commitment hebben gegeven en gehouden, gedurende 13 jaar en zowel in goede als in moeilijke tijden.”

De Tribune was voor Vermeij hét hoogtepunt van de gebiedsontwikkeling. “De combinatie van de uitdagende ligging aan de snelweg, de meer dan 300 woningen én de diverse functies maakten de realisatie heel bijzonder”, vertelt hij. “Verrassend is dat het gebouw twee gezichten heeft. Aan de kant van de A10 is gekozen voor een strakke en geluidsarme industriële gevel met aluminium en glas, terwijl aan de Laan van Spartaan metselwerk en diepte- en hoogtesprongen zorgen voor een gemoedelijke, dorpse sfeer. Daarmee is de Tribune hét schoolvoorbeeld van functionaliteit en leefbaarheid.”

In navolging van de Tribune volgde in één bouwstroom de realisatie van Hof C (154 huurwoningen) en Hof B (137 koopwoningen) aan de Noordstrook langs de Erasmusgracht en, na een pauze van bijna twee jaar, ook Hof A (186 huur- en koopwoningen), vertelt Jurgen de Reus, directeur van UBA Bouw B.V.. “Vanaf dat moment is Bouwfonds Ontwikkeling/BPD – als gevolg van de nieuwe besluitvorming van de overheid – als enige opdrachtgever doorgegaan. In opdracht van deze ontwikkelaar hebben wij nog een groot aantal woningen mogen realiseren, met de 319 huur- en koopwoningen én een commerciële plint aan de Middenkavel als slotakkoord. Conform de nieuwste Bouwbesluiteisen is de Middelkavel zeer duurzaam gebouwd, inclusief hoogwaardige isolatiematerialen en PV-installaties. Alle gebouwen in de woonbuurt zijn bovendien aangesloten op het stadsverwarmingsnet van Amsterdam.”

De Reus prijst de beslissing van BPD om halverwege het project een deel van de woningen in eigen beleggingsportefeuille te nemen, zodat de ontwikkeling en productie op volle kracht konden doorgaan. Ook Zevenbergen is trots: “Grote gebiedsontwikkelingen zoals Laan van Spartaan gaan altijd door een aantal crises heen, waardoor we ons niet wilden laten tegenhouden”, vertelt hij. “Zo is ook het idee ontstaan voor het BPD Woningfonds, dat betaalbare appartementen en eengezinswoningen ontwikkelt in stedelijke omgevingen binnen én buiten de Randstad. Hof A was hiervoor een succesvolle pilot en tevens een uitstekend leerproject.”

Vanaf de Tribune is een aftrappende bebouwing richting de sportvelden gerealiseerd, benadrukt Zevenbergen. “Hierbij hebben we tevens een slimme oplossing gevonden voor het parkeervraagstuk. In de wijk zijn diverse parkeergarages boven het maaiveld gerealiseerd. Door deze parkeergarages te combineren met zogeheten rug-aan-rugwoningen, wordt parkeren efficiënt aan het oog onttrokken. Dankzij de rug-aan-rugoplossing ontstaan verschillende hofjes. Autovrije binnenstraatjes worden ingenomen door picknickbanken en op de daken van de parkeergarages zijn gezamenlijke binnentuinen ingericht, waar diverse gezinswoningen en appartementen op uitkijken. Kinderen kunnen overal veilig spelen en alle woonblokken zijn zo opgezet, dat de woningvoordeuren per cluster zichtbaar zijn. Bewoners weten bij wijze van spreken wie hun buren zijn, waardoor we een menselijke maat en schaal binnen dit omvangrijke project creëren. Iedereen in de buurt kent elkaar en de sociale controle is groot. Daarmee zijn we perfect in onze ambitie geslaagd.”  

Bouwinfo

Opdrachtgever 
v.o.f. De Stadstuinen (Bouwfonds Ontwikkeling en Ymere)

Ontwikkelaar 
BPD Ontwikkeling regio Noord-West

Architecten 
Claus en Kaan Architecten, Dick van Gameren architecten, diederendirrix, KOW Architecten, Studioninedots, DP6

Constructeur 
Goudstikker-De Vries, Capelle aan den IJssel

Aannemer de Tribune, de Noordstrook en Hof van Spartaan 
UBA Bouw B.V., Uithoorn

Start ontwikkeling 
2000

Bouwperiode 
2008 – 2021