Een nieuwe kelder: ruwe betonbouw en fragiele monumenten

Constructieve betonbouw: onmisbaar voor veilige gebouwen. Zeker bij kwetsbare monumenten, zoals het monumentale ziekenhuis waar de nieuwe universiteitsbibliotheek van de UvA komt. “Dat raakvlak tussen hardcore civiele techniek en bouwen aan een historische omgeving is fantastisch”, vertelt Paul Beljaars, senior projectleider bij Van Hattum en Blankevoort.

Juist middenin de binnenstad waar de ruimte schaars is, vinden de specialisten van Van Hattum en Blankevoort het leuk om te werken. “Complexe omgevingen en fragiele monumenten die je moet behouden, dat is mooi werk. In het geval van de UvA hebben we ons beperkt tot het funderings- en hulpwerk en de betonconstructie, maar vaak pakken we ook het hele multidisciplinaire
pakket op.”

Beljaars heeft met zijn team de kelder onder het monumentale ziekenhuis gerealiseerd. “Het gebouw stond op houten palen en had oorspronkelijk geen kelder. Gewoon een begane grond op de welbekende Amsterdamse ophooglaag, ofwel: gewoon ‘prut’. Daarom zijn we begonnen met funderingspalen. Bovenop die nieuwe palen hebben we door de wanden een vijzelconstructie aangebracht, waarmee we het gebouw als het ware opgetild hebben. Je zag het gebouw zweven als je op je buik op de grond ging liggen.”

Die zwevende fundering maakte het mogelijk om onder de bestaande bouw graafwerk te verrichten. “We hebben een nieuwe beganegrondvloer gemaakt, de grond onder het gebouw weggegraven en de keldervloer en -wanden gemaakt. Uiteindelijk hebben we het gebouw weer vastgemaakt aan de kelder.” Een groots project, volgens Beljaars, want alle facetten qua ontwerp, uitvoering, constructieve veiligheid en organisatie kwamen hier bij elkaar.

De grootste uitdaging was dan ook de continue monitoring in het project. “We moesten iedereen, van de constructeurs tot de grondwerkers, duidelijk maken dat alle fases in het project heel nauwgezet waren. We konden niet naar de volgende stap, voordat de huidige af was. Want als je een stap overslaat, zou dat de stabiliteit van het monument kunnen verstoren. Dat wil je niet.”

Beljaars is ontzettend trots op hoe serieus alle medewerkers met de veiligheid van het project zijn omgegaan. “Het werk is een aantal keer stilgelegd omdat iemand een scheur tegenkwam of een ondersteuningsbalk scheef zag liggen. Dat is precies wat we wilden, dat iedereen steeds mee bleef denken. Lag die balk inderdaad scheef? Dan hebben we dat meteen hesteld voordat we doorgingen met de rest.”

Voordat de eerste palen de grond in gingen, was er al een heel project uitgevoerd, vertelt Beljaars. “We hebben het ontwerp van de kelder dat er al lag flink aangepast, samen met de constructeur van de UvA. En dat was soms best even pittig. Maar bij de oplevering van de kelder waren wij én de UvA ontzettend tevreden. Dat is ook absoluut te danken aan de universiteit en de beide teams die elkaar tijdens het project hebben weten vast te houden.”