Op weg naar een gezonde leefomgeving

Circulariteit en digitalisering zijn populaire thema’s in de bouw, die volop raakvlakken hebben. Zo is het goed digitaal registreren van materialen essentieel om te komen tot een circulaire bouweconomie. Bovendien vragen beide thema’s om innovatiekracht, verbinding en kennisdeling. Zowel bouwonderneming Heijmans als projectbureau Velox zetten hier graag en hoog op in.

Heijmans bouwt aan een gezonde leefomgeving, waarbij activiteiten in vastgoed, bouw & techniek en infra slim gecombineerd worden. “Door continu te sturen op kwaliteitsverbetering, innovatie en integraliteit realiseren wij toegevoegde waarde voor onze klanten”, vertelt Jørgen de Kock, directeur Projecten bij Heijmans voor de bedrijfsstroom utiliteit. Hieronder vallen zowel de bedrijfsonderdelen Heijmans Utilitaire Projecten als Heijmans Services. Heijmans Utilitaire Projecten focust met name op de realisatie van hoogwaardige utilitaire projecten in de marktsegmenten gezondheidszorg, (semi)overheid, commercieel vastgoed en hightech clean industrie. “Uniek hierbij is onze integrale aanpak van bouw én installatietechniek. De bedrijfsstromen kennen diverse afdelingen, zoals Verwerving & Advies, Ontwerp & Engineering en Realisatie, waarmee we projecten vanaf het Programma van Eisen kunnen ontwerpen, realiseren, onderhouden en financieren.” Bijvoorbeeld het New Amsterdam Court House (NACH) in Amsterdam is een sprekend voorbeeld van deze totaaldienstverlening en een project waarvoor Heijmans via Velox naar tevredenheid gebruik heeft gemaakt van de kennis en kunde van drie bouwkundig uitvoerders.

Tijdens de engineering van dit complexe project, dat ongeveer twee jaar in beslag nam, is hoog ingezet op BIM. En ook in andere projecten speelt BIM een steeds grotere rol, merkt BIM regisseur/adviseur Thomas Smits. “BIM wordt steeds vaker vanuit klanten gevraagd. Ook komt er meer structuur in BIM-processen, omdat BIM-vereisten steeds meer gestandaardiseerd worden. Zo beschrijft de BIM basis ILS exact welke data in welke vorm moet worden aangeleverd. De landelijke standaard zorgt er bovendien voor dat ieder bouwbedrijf in Nederland op dezelfde manier BIM gaat gebruiken. Dit levert grote voordelen op in de ontwerp-, uitvoerings- en exploitatiefase. Zo is de communicatie eenduidiger en efficiënter, vindt een integrale afstemming plaats tussen bouwpartners, worden faalkosten gereduceerd en kunnen grote rendementen worden behaald in de beheer- en onderhoudsfase. Ook is de informatie makkelijker te interpreteren voor klanten.”

De ambitie van Heijmans is om BIM verregaand in de organisatie te implementeren, benadrukt Smits. “Dankzij BIM ontstaan nieuwe mogelijkheden. Zo is BIM als informatiedrager dé basis voor o.a. prefabricage, modulair bouwen, verificaties en voortgangsbewaking. Ook ligt BIM aan de basis van diverse nieuwe werkmethodieken en trainingen. Vanuit BIM kunnen eenvoudig Virtual Reality (VR) modellen worden gemaakt. Dit biedt niet alleen kansen om situaties in de virtuele realiteit te bekijken, maar ook om te ‘leren door de doen’. Zo benutten wij VR om het veiligheidsbewustzijn van medewerkers te verhogen. Een mooi voorbeeld hiervan is onze VR hoogwerkertraining, waarbij medewerkers virtueel over de bouwplaats lopen, de hoogwerker besturen en nog meer bewust worden van de praktijk én gevaren waarmee zij dagelijks geconfronteerd kunnen worden.”

BIM zorgt er tevens voor dat anders naar gebouwen wordt gekeken, benadrukt De Kock. “Het is de opmaat naar een levend gebouw, waarbij prestaties continu gemonitord en getoetst worden aan het gebouwontwerp. Bovendien is BIM de perfecte informatiebron voor urban mining.”

Door continu te verbeteren, verslimmen en verduurzamen wil Heijmans dé maker zijn van een gezonde leefomgeving. “Hierbij focussen wij actief op energie, materiaal en ruimte”, aldus senior adviseur Circulair Bouwen Thijs Huijsmans. “De energietransitie, waarin wij eigenaren, beheerders en gebruikers helpen om hun gebouwen energieneutraal te maken, is inmiddels goed op stoom. Daarom is het nu tijd voor de volgende stap: de materiaaltransitie. Circulair Bouwen speelt hierin een essentiële rol. Op dit moment onderzoeken wij bijvoorbeeld hoe wij materialen oneindig in de kringloop kunnen houden. Maar ook hoe we met de ketenleveranciers materialen steeds gezonder kunnen maken, met minder belastende stoffen, zodat ons milieu wordt beschermd en grondstofvoorraden niet langer worden uitgeput.”  

Om circulair bouwen mogelijk te maken, moet iedere partij in de keten zijn verantwoordelijkheid nemen, benadrukt Huijsmans. Ook Heijmans. “Onze ambitie is om vanaf 2023 volledig circulair te bouwen. Om dit mogelijk te maken, brengen wij in onze projecten de materiaalstromen in kaart. Daarbij hebben we niet alleen oog voor de productie, maar ook voor (de)montage en hergebruik.” Een mooi projectvoorbeeld in dit kader is de realisatie van de spoorwegonderdoorgang aan de Contactweg in Amsterdam, vertelt hij. “In dit project wordt beton toegepast dat bestaat uit 100% gerecycled grind, 50% gerecycled zand en 15% gerecycled cement. Het resultaat is een secundaire samenstelling van 75%, waarmee dit project een primeur heeft. Het is nog niet eerder voorgekomen dat bij gerecycled gewapend beton zo’n hoog percentage aan gerecycled cement wordt gebruikt!”

De uitdaging binnen circulair bouwen is vooral om heden, verleden en toekomst te verbinden. BIM is hiervoor een uitstekende basis, aldus Huijsmans. “Beide ontwikkelingen vragen om een andere mindset, openheid en nieuwsgierigheid. Dit begint met kennisdeling, in de breedste zin van het woord.” De Kock: “Onder andere op onze platforms, in trainingen en in workshops nemen we medewerkers en relaties mee in de ontwikkelingen. Uitdaging hierbij is om de complexe materie te vertalen naar concrete voorbeelden en toepassingen. Hierin is een belangrijke taak weggelegd voor Thomas en Thijs. Daarnaast halen we veel kennis van buiten. Hierbij moet je niet alleen denken aan adviesbureaus en (technische) universiteiten maar ook aan inleenkrachten, die op een andere manier naar processen, procedures en metho­dieken kijken.” 

In haar projecten werkt Heijmans steevast met een vaste én flexibele schil, die door verschillende projectbureaus wordt ingevuld. “Zo hebben we regelmatig contact met Velox-consultant MBaga Zonneveld, om te inventariseren welke projecten in het verschiet liggen en welke engineers, werkvoorbereiders en uitvoerders hierbij zouden passen. Op basis van project én profiel selecteert Velox vervolgens de juiste krachten, die waardevolle kennis en inzichten inbrengen.”

Ook de Hive, het kennis- en innovatiecentrum van Heijmans in Rosmalen speelt hierin een rol. In dit centrum werken business developers, innovatie- en dataspecialisten uit de hele organisatie samen om kennis te delen, ideeën te pitchen en innovaties te versnellen. Ook wordt actief de verbinding gezocht met andere bedrijven en scholen, met als doel om van elkaar te leren en om samen te werken aan een gezonde leefomgeving.