Nu is het Gouvernement een horecagelegenheid met appartementen erboven

Het Gouvernement bepaalt al sinds 1771 de uitstraling van het Gouvernementsplein in Bergen op Zoom. Door de jaren heen deed het monumentale pand dienst als woning, kantoor en militair hospitaal. Uiteraard werd er wel van tijd tot tijd verbouwd om deze functies mogelijk te maken. Onder het motto ‘redden wat er te redden valt’ werd het monument onlangs in oude glorie hersteld.

In de negentiger jaren kocht de gemeente Bergen op Zoom het Gouvernement van het Rijk, om het direct weer door te verkopen aan een ontwikkelaar die er een winkelcentrum van maakte. Hierop werd het pand gestript en met minimaal respect voor de monumentale waarde verbouwd. In de afgelopen jaren deed Weyts Architecten er alles aan om het pand weer terug te brengen tot zijn oorspronkelijke contouren. Met behoud van gevel, bekapping en balklagen maakte zij het pand geschikt voor horeca en woningen.

“De kwaliteit van de schil en het casco was vrij goed”, vertelt Laurijs Weyts van Weyts Architecten. “Veel authentiek binnenmateriaal was echter verdwenen. Alleen de spanten en balklagen leken zich te lenen om iets mee te doen.” Maar er waren ook meevallers. Weyts’ opdrachtgever, M. Simons Vastgoed, stemde er graag mee in om de aanbouwen en overkapping van de binnenplaats te verwijderen. Een stevige vermindering van het bruto vloeroppervlak.

De combinatie van een horeca- en woonbestemming zorgde voor een behoorlijke akoestische uitdaging. “De meeste houten balklagen waren sterk genoeg om de woningen te dragen, in tegenstelling tot de destijds aangebrachte onderliggende staalconstructie. Door de staalconstructie te vernieuwen en hierop een zwevende dekvloer aan te leggen met een flink isolatiepakket bereikten we de vereiste geluidsisolatie. Op de eerste verdieping waren de hoogtes hiervoor ruim voldoende. Op de tweede verdieping is de netto doorloop onder de spanten iets lager geworden.”

Voor de haalbaarheid van het plan waren de Subsidie Instandhouding Monumenten (in te dienen in maart) en de monumentensubsidie van de Provincie Noord-Brabant (in te dienen in september) van belang. De subsidies waren bestemd voor panden met een hoge monumentale waarde. “De hoeveelheid documenten die we hiervoor moesten aanleveren, was echter enorm”, vertelt Weyts. “Omdat de subsidieaanvragen tegelijk liepen met de vergunningsprocedure liep de tijdsdruk flink op. Daarbij moest de subsidie binnen een jaar worden besteed en wilde ook de horecaondernemer haast maken.”

Zo ontstond stap voor stap het eerherstel voor het Gouvernement. De gevels met hun fraaie, ritmische indeling werden opgefrist. Reconstructie van de ramen naar de 18e-eeuwse indeling werd nog overwogen, maar gezien de kosten toch afgeblazen. Daglicht in de kap werd zoveel mogelijk via de binnenplaats geregeld zodat de daken aan de straatkant relatief gesloten konden blijven. En uiteraard werd overal de beleving van de historische kapspanten zo groot mogelijk gemaakt. “In bijna elke woning vind je hiervan iets terug.”