De route naar 2030

Met de circulaire bouweconomie als stip op de horizon, maken we elke dag stappen. Opdrachtgevers stellen hogere eisen wat betreft duurzaamheid. Architecten, projectontwikkelaars en aannemers kijken steeds meer naar wat er al is, vanuit renovatie en hergebruik. Fabrikanten werken aan hun recycling, aan materialen en producten die minder belastend zijn en een langere levensduur hebben. Anders kijken naar materialen en processen vraagt om creativiteit en openstaan voor nieuwe ideeën.

De hierboven beschreven ontwikkelingen versterken elkaar en geven vandaag de dag al resultaten. Zo zijn onlangs in een verduurzamingsproject van BAM de eerste kozijnen met profielen van bio-attributed PVC geplaatst. Bij bio-attributed PVC wordt de fossiele grondstof deels vervangen door een hernieuwbaar alternatief: in dit geval restmateriaal uit duurzame bos- en landbouw. Dit maakt de profielen vele malen duurzamer dan traditioneel PVC, met een CO2-besparing tot wel 90%, zonder kwaliteitsverlies.  

Een ander treffend voorbeeld is de renovatie van een galerijflat aan de Rudolf Garrelsstraat in Purmerend. Architect Karin Dorrepaal heeft namens DOOR architecten de plannen getekend voor de renovatie, waarbij veel ruimte is voor duurzaamheid. Een bijzonder element is het creëren van meer woonruimte door het ombouwen van de garageboxen op de begane grond tot appartementen. Het vergroot niet alleen de woonruimte, maar ook de sociale veiligheid rondom de flat. De originele kozijnen waren bij de bouw in de jaren tachtig geleverd door een VKG Keurmerkfabrikant. De nieuwe kozijnen zijn wederom van dezelfde fabrikant en bestaan uit 100% gerecycled PVC, een primeur én het maakt de cirkel rond. De hogere duurzaamheidseisen in combinatie met de altijd aanwezige kwaliteitseisen doen geen afbreuk aan de esthetische waarde en gebruiksvriendelijkheid voor bewoners. Ook hierin is de galerijflat in Purmerend een aansprekend voorbeeld en daarvoor heeft ze de VKG Architectuurprijs gewonnen in de categorie Renovatie. Een mooie inspiratie in de opgave van het renoveren van de vele verouderde galerijflats die Nederland rijk is.  

Als we het hebben over de circulaire (bouw)economie, kunnen we niet om de R-ladder heen. Dit model wordt onder andere door de Rijksoverheid gebruikt en geeft de verschillende strategieën van circulariteit weer. Recycling is een belangrijke factor, zeker ook met het grondstoffentekort. Recycling kan hoogwaardig en laagwaardig. Bij de hoogwaardige variant behouden de grondstoffen dezelfde waarde en dat is wat we doen binnen het VKG Recyclesysteem. Het kunststof van oude kozijnen wordt fijngemaakt tot een schone PVC-korrel; de basis voor nieuwe kozijnen. Het mooiste van dit proces is dat het tot wel 10 keer herhaald kan worden. Inmiddels bestaat ieder nieuw kunststof kozijn voor gemiddeld 40% uit gerecycled kunststof. De branche streeft er naar om dit gemiddelde percentage gerecycled materiaal op te hogen naar minstens 50% in 2030. 

Het huidige grondstoffentekort en de duurzaamheidseisen en -wetgeving geven dus een flinke impuls aan het anders omgaan met grondstoffen. Het vraagt om doorlopende innovatie en investering in kennis en technieken. Zo zie je dat losmaakbaarheid een steeds groter thema wordt. Het nauwkeurig ontmantelen, ofwel delven, van sloopgebouwen is actueel en een voorwaarde om zoveel mogelijk te kunnen recyclen. In zijn rol als branchemanager bij VKG is Edwin van Houten bezig met het verbinden van nu en de toekomst. “We gaan van slopen naar demonteren, dat is onvermijdelijk. Dat betekent dat er een belangrijke verandering zit in de ontwerpfase. Kozijnen moeten nu makkelijk te monteren zijn, zodat ze straks makkelijk gedemonteerd kunnen worden. Materialen die van hoge kwaliteit zijn, kunnen worden ingezet in andere projecten. Dat betekent dat de bouwwereld bij ieder gebouw dat nu wordt neergezet moet nadenken over die losmaakbaarheid en over de levensduur van materialen, zodat hergebruik straks aan de orde van de dag kan zijn. Als er vandaag een element geplaatst wordt, wil je dus nu al weten waar het (recycle)materiaal over bijvoorbeeld 50 jaar is.”   

Het beeld van ‘bouwen in de fabriek’ en het ‘afbouwen’ op de bouwplaats speelt een grote rol binnen de kunststof kozijnenbranche. Fabrikanten verdiepen zich in prefab bouw en de uitdagingen die dat meebrengt voor de branche. Prefab bouw wil graag het totaalproduct, echter zijn kunststof kozijnen nog niet altijd geschikt om beglaasd te plaatsen. Er zijn slimme ontwikkelingen nodig om volledig aan de vraag van prefab te voldoen. Doorontwikkelingen zijn hierin een belangrijke stap in de verduurzamingsopgave in de bouw. 

Als het gaat om vereende krachten vanuit branchevereniging-perspectief dan ziet Van Houten kansen en successen. Hij noemt het succes dat is behaald op de loodnorm. “Er is erkend dat de kunststofkozijnenbranche een gesloten recyclekring heeft en er géén lood ‘lekt’. Mede door de inspanning en kennisoverdracht van VKG is er daarom een uitzondering aangenomen in de wet, zodat deze geen barrières meer opwerpt voor de recycling van kunststof kozijnen van voor 2004. Dit brengt bergen perfect recyclebaar kunststofkozijnen afval. Tel daarbij de innovaties van en ontwikkelingen bij aangesloten toeleveranciers, profielleveranciers en fabrikanten bij op, dan is de impact die we kunnen leveren aan de circulaire bouweconomie groot.”