Westfield Mall of the Netherlands, Leidschendam | Totaalconcept voor constructie en esthetiek

Westfield Mall of the Netherlands is een ‘monument voor de toekomst’

‘Eén gebaar, één ontwerp, één identiteit’ straalt Westfield Mall of the Netherlands uit, in de woorden van architect Roberto Meyer (MVSA). De gevelbekleding speelt daarin een dominante rol, met als blikvanger de prefab betonnen ‘voile-façade’ die het winkelcentrum volgens de ontwerpers als een zijden sjaal omarmt. Een constructief-esthetische en logistieke uitdaging voor gevelaannemer TGM-NL B.V. en leveranciers, zoals specialist in voorgemodelleerd beton mbX. De co-makers aan het woord.

“Wij hebben in opdracht van Unibail-Rodamco-Westfield de totale gevelscope geadviseerd voorafgaand aan de aanbesteding”, begint Commercieel Directeur Leon van Osch. “Onze inschrijfdocumenten zijn op verzoek van URW één-op-één door hoofdaannemer Ballast Nedam overgenomen. Daarin zijn naast de ‘voile-façade’ en plafonds alle geveldelen opgenomen, zoals de secundaire staalconstructie waaraan de voile hangt, de HSB-elementen en de vliesgevels in staal en aluminium. Ook vallen de natuurstenen geveldelen en de groengevels onder onze opdracht.” Westfield Mall of the Netherlands is op alle fronten – zowel ontwerp-, logistiek- als uitvoeringstechnisch – een maatwerkopdracht voor TGM. Hierbij is de witte voile-façade, een op het oog gedrapeerde gevelafwerking die naadloos overgaat in de luifels, de blikvanger van dit ‘bijna on-Nederlandse’ bouwwerk. Om de maakbaarheid en de esthetische kwaliteit aan te tonen, is direct na de tenderfase een volledig representatieve mock-up opgebouwd van 12 x 20 meter.

Parametrisch modelleren
“Wij hebben van dubbel gekromd beton een eigen niche gemaakt”, zegt directeur Bjorn van Overveld van mbX (winnaar van de Europese Betonprijs met Arnhem Centraal). “Wat wij produceren is nooit ‘standaard’, en voor dit project is dan ook een eigen productielijn ingericht. Voor ‘The Mall’ worden verschillende productiemethoden toegepast met betrekking tot de schaalelementen. Door het 3D-ontwerp om te zetten naar een parametrisch model was het mogelijk om de meest efficiënte productiemethode te bepalen. Hierin worden alle beschikbare data en relaties meegenomen.” Onderdeel van de productiemethode is de flexibele maltechniek, waarmee unieke bekistingsdelen gecreëerd kunnen worden. “Mede hierdoor beschikken wij over de mogelijkheid vormvrijheid te creëren in de productie. Er zijn zeker repeterende delen, maar een groot deel van de productie bestaat uit unieke elementen. Zonder de huidige stand van de digitale techniek was dit ontwerp niet uitvoerbaar geweest.” 

Montage
Alle elementen voor de voile-façade en luifels (circa 9.300 m²) zijn op basis van het esthetisch ontwerp van MVSA door TGM en mbX verder uitgewerkt in een virtueel technisch realiseerbaar 3D-model. Tijdens de uitwerking van dit model worden zowel de betondelen als de hieraan gerelateerde secundaire staalconstructie driedimensionaal op elkaar afgestemd. “De geproduceerde betonelementen worden zoveel als mogelijk tot grotere modules samengevoegd door ze bij mbX op de werf van transport- en ophangconstructies te voorzien”, zegt Frank van den Heuvel, projectleider van TGM-NL B.V. “Dan gaan ze op transport. De montagemethoden verschillen uiteraard ook in hoge mate door de diversiteit van de gevelelementen, de bereikbaarheid en de veiligheid. De logistieke complexiteit wordt bijvoorbeeld veroorzaakt door de in gebruik zijnde trambaan, waardoor soms ’s nachts gewerkt moet worden, alsook het feit dat het bestaande winkelcentrum in gebruik blijft. Gelijktijdig met de montage van de secundaire staalconstructie en de betonnen voile worden ook de thermische schil en de geprofileerde metalen gevels gemonteerd. De montage loopt door tot in 2020.”

Plooien
De betonmodules worden met hijstoestellen, hoogwerkers en heftafels gemonteerd, zoals ter plaatse van het twaalf meter uitkragende luifeldeel bij de hoofd­entree. In de horizontale plooien tussen de golvende schalen is een standaardvoeg van nominaal twintig millimeter opgenomen. Deze is zodanig vormgegeven dat het beton zo min mogelijk vervuilt door regenwater. De plooien zelf zijn omgekeerd ‘gepotdekseld’, waardoor het hemelwater achterlangs wordt afgevoerd. Van Overveld: “De hoeken van die plooien zijn zo bepaald dat het gevelbeeld niet wordt verstoord door de voegen, een proces dat nauwkeurig wordt gemonitord.” 

Één beweging
Alle gevelonderdelen sluiten aan op de voile-façade en vormen als geheel de thermische schil. Van Osch: “Vermeldenswaardig is ook dat de profielen van de stalen vliesgevels laser-gelast zijn voor een optimaal resultaat, ook weer om esthetische én constructieve redenen. Het gaat immers om grote overspanningen.” De logistieke zijde van het winkelcentrum wordt voorzien van groengevels, waardoor Westfield Mall of the Netherlands een alzijdig gebouw is in al zijn uniciteit, gedomineerd door de uitnodigende voile-façade. “Je ziet straks één beweging van een voiledoek aan de gevel, hier weer wat smaller, dan weer imposant zoals bij de hoofdentree, met een hoogteverschil tot twintig meter. Wij zorgen er met ons totaal-gevelconcept als co-makers voor dat het eindresultaat is zoals beoogd: één gebaar, één ontwerp, één identiteit. Wat ons betreft een monument voor de toekomst”, besluit Van Osch.