Wonen op een plek waar bijzondere dingen gebeurden

Transformeren met respect voor het verleden

Het imposante gebouw heeft een indrukwekkende staat van dienst. Ooit was Landgoed De Klokkenberg het grootste tuberculosesanatorium van Nederland. Vervolgens verwierf de plek naam door de bijzondere hartoperaties die hier werden uitgevoerd. Nu is de tijd aangebroken om De Klokkenberg te transformeren naar woningen, maar met respect voor het bijzondere verleden.

Rijksmonument Landgoed De Klokkenberg is gebouwd in 1953 en bestaat uit meerdere vleugels. Aan de oostkant bevinden zich het Zusterhuis en de Vrouwenvleugel, fase 1 van de ontwikkeling. Het Zusterhuis wordt getransformeerd tot veertien woningen en de Vrouwenvleugel tot vijftien woningen. Aan de westkant wordt het Economiegebouw (fase 2) getransformeerd tot zestien woningen en de Mannenvleugel (fase 3) tot vijftien woningen. Het centraal gelegen hoofdgebouw (fase 4) telt straks twintig appartementen. De totale transformatie, inclusief de nieuwbouwappartementen van de Klasse paviljoens en de grondgebonden woningen op de plaats van de Berkenhofschool en Hoeve Schoondonck, gebeurt in opdracht van Schonck, Schul & Compagnie.

Planontwikkeling

Toen de eerste plannen voor De Klokkenberg werden gesmeed, was de wereld van transformatie nog nieuw voor aannemer Aan de Stegge. Maar het enthousiasme om de uitdaging aan te gaan was groot – ‘Wie wil zijn naam niet aan zo’n project verbinden?’, wat tevens geldt voor het vertrouwen in de knowhow van haar vaste samenwerkingspartners. “De plannen wisselden toen nog voortdurend”, herinnert Bas Moens, directeur van Aan de Stegge, zich. “Uiteindelijk heeft de projectontwikkelaar ervoor gekozen om de oorspronkelijke situatie van het Rijksmonument maximaal te behouden en alleen te slopen als dat noodzakelijk was.”

Zusterhuis

Toch moest het Zusterhuis drastisch veranderen. Moens: “Het was een vierkant gebouw met een binnenplaats. Om het voor bewoning geschikt te maken, moest het worden ontsloten en moest de constructieve functionaliteit van het gebouw 90° draaien. Ondanks deze forse ingreep is met respect omgegaan met het Rijksmonument. Een zijde van het gebouw is gesloopt en het resterende gedeelte is voorzien van nieuwe woningscheidende wanden. Met een nieuwe fundering op de bestaande betonvloer en vele tonnages staal zijn de ruimtes klaargemaakt voor hun nieuwe functie. Daken, kozijnen, gevels en vloeren zijn geïsoleerd en/of totaal vernieuwd.”   

Kapel achterkant.

Vrouwenvleugel

De vijftien herenhuizen in de Vrouwenvleugel worden ultra-luxe en hebben driemaal de oppervlakte van een gemiddelde gezinswoning. “Hier is zelfs een compleet trappenhuis gesloopt om er een woning in te realiseren”, vertelt Moens. “Vervolgens hebben alle woningen een eigen voordeur gekregen.” Om het oorspronkelijke beeld te bewaren, worden de deuren die hun oorspronkelijke plek hebben behouden in klassiek geel geschilderd. Nieuwe doorgangen worden omringd met een zwart kader. Zo vertelt het gebouw voor altijd haar eigen geschiedenis.

Economiegebouw

De transformatie van het Economiegebouw is in grote lijn hetzelfde als die van het Zusterhuis en dat is merkbaar. “In de voorafgaande periode zijn we constant op zoek gegaan naar de meest soepel lopende trein. Je wilt dat de bouwactiviteiten elkaar vloeiend opvolgen. Maar regelmatig bleek dat we de werkzaamheden toch verkeerd hadden ingeschat. Sinds de start van het Economiegebouw verloopt het bouwproces als een geoliede machine.”

Oorspronkelijke elementen

Inmiddels zijn de eerste resultaten zichtbaar en Moens kan alleen maar trots zijn op het resultaat. “Ondanks de transformatie ademt elke woning de sfeer van De Klokkenberg. In de ene woning is de boog van een gang zichtbaar gebleven, de andere heeft een kruikenkast en door de derde loopt een trap met de oorspronkelijke houten leuning. De mensen die in dit Rijksmonument gaan wonen, komen terecht op een bijzondere plek middenin de natuur.”