Vernieuwing en verbouwing Paleis Het Loo: Bezoekerscomfort en historie komen uitstekend samen

Ruim 30 jaar na de openstelling van Paleis Het Loo als museum wordt het paleis ingrijpend vernieuwd en verbouwd. De werkzaamheden zijn opgedeeld in verschillende percelen. BAM Bouw en Techniek – Integrale Projecten Oost is verantwoordelijk voor de vernieuwing en verbouwing van de entreepaviljoens, de Oost- en Westvleugel en het kantoorgebouw van Paleis Het Loo, inclusief de installatie van 12 nieuwe liften. Bovendien realiseert zij de ondergrondse uitbreiding van ruim 5.000 m², naar een ontwerp van KAAN Architecten. Deze laatste fase wordt volgend voorjaar opgeleverd. “Dankzij de uitbreiding ontstaat meer ruimte voor wisseltentoonstellingen en publieksfaciliteiten”, vertellen bouwplaatsmanager Marko Zwiers en projectleider Thijs Schlief van BAM Bouw en Techniek. “Hierdoor kan de omvangrijke collectie nog beter gepresenteerd worden aan bezoekers.”

De ondergrondse uitbreiding bevindt zich onder het Bassecour (het voorplein), vertelt Zwiers. “Hier hebben wij een kelder gerealiseerd met twee verdiepingen aan de voorzijde en één verdieping aan de paleiskant, waarin grote museumzalen worden ingericht. Bezoekers lopen straks vanaf het Bassecour naar de hoek-entreepaviljoens. Via ruime trappenhuizen en liften komen zij vervolgens terecht in een licht, ondergronds entreegebied met de kassa- en informatiebalie, Museumshop, garderobe en toiletten. Via een centrale hal krijgen zij toegang tot het paleis, evenals de museumzalen met tijdelijke tentoonstellingen én het 1.245 m² grote Huis van Oranje, waar een permanente collectie van het koningshuis zal komen en die ongemerkt toegang biedt tot de vernieuwde Oostvleugel. Via het westelijk hoekpaviljoen is ook de Westvleugel bereikbaar, waar een speciale afdeling voor kinderen is ingericht: het Juniorpaleis.”

De werkzaamheden voor BAM Bouw en Techniek startten in juni 2019 met de kraanpoer voor de torenkraan. “Voor de realisatie van de ondergrondse uitbreiding hebben wij een tijdelijke bouwkuip ter beschikking gekregen”, vertelt Zwiers. “In deze constructie van onderwaterbeton en groutwanden hebben wij een uitvlak- en isolatielaag van schuimbeton aangebracht. Vervolgens hebben wij een betonvloer gestort van bijna 100 cm dik, die met bijna 500 trekankers in de ondergrond is verankerd.” Vanwege de beperkte ruimte zijn zowel wanden met een dubbelzijdige bekisting als enkelzijdige wanden toegepast, vertelt hij. “De bekisting voor de enkelzijdige wanden is op circa een meter afstand van de tijdelijke constructie aangebracht, waarna het beton is gestort.” De constructie bestaat voor 90% uit in het werk gestort beton, aldus Schlief. “Alleen voor het dek is gekozen voor een staalconstructie in combinatie met breedplaatvloeren. Natuursteen, eikenhout en gepolijste RVS leuningen geven het geheel een zeer hoogwaardige afwerking.” 

In het dek is een grote glaspartij voorzien, op de plek van de voormalige grasparterres. “Bovenop deze glaspartij stroomt een dun laagje water, als onderdeel van een nieuwe paleisvijver op het Bassecour”, aldus Schlief. “De combinatie van glas en water resulteert in een bijzondere lichtinval in het ondergrondse gebied.” Aan de voorzijde zijn diverse lichtsleuven toegevoegd, terwijl kunstlicht voor een juiste verlichting in de museumzalen zorgt.

De Oost- en Westvleugel zijn tot op het casco gestript. Ook zijn diverse oude vloervelden en wanden verwijderd. Om trillingen en schade aan de monumentale gebouwdelen te voorkomen, zijn de werkmethodes van tevoren duidelijke afgestemd, vertelt Zwiers. “Bovendien zijn de meeste sloopwerkzaamheden met de hand uitgevoerd.” Aan de buitenzijde hebben de vleugels hun vertrouwde uitstraling behouden, vertelt hij. “De bestaande constructies zijn deels vernieuwd en verzwaard om een hogere gebruikersbelasting mogelijk te maken. Ook is de indeling van beide paviljoens gewijzigd.” Schlief: “Bijzonder is dat de bouwkuip van de ondergrondse uitbreiding is doorgetrokken onder beide vleugels. De grootste wijziging vond plaats in de Oostvleugel, omdat deze over circa 25 meter direct aansluit op de ondergrondse uitbreiding. In de vleugel is een tijdelijke constructie voorzien, waarna de vleugel is opgevijzeld en wij de nieuwe kelderconstructie konden realiseren. Bezoekers kijken in dit bouwdeel voortaan vanaf de nieuwe keldervloer op -2 helemaal naar het dak.” Zowel de Oost- als Westvleugel hebben een compleet nieuwe binneninrichting gekregen, waarbij rekening is gehouden met optimale zichtlijnen. Waar mogelijk zijn de bestaande houten vloeren behouden en voor de oude ramen zijn voorzetramen geplaatst. Ook zijn alle buitengevels geïsoleerd, conform de eisen van deze tijd. Hierdoor komen een optimaal bezoekerscomfort én de rijke historie van Paleis Het Loo uitstekend samen.”