Tuin van Noord | Rotterdam

Voormalig gevangeniscomplex De Noordsingel Rotterdam krijgt woonbestemming

‘Nieuwbouw in een oud jasje’

Het monumentale, voormalige gevangeniscomplex De Noordsingel in Rotterdam ondergaat een ingrijpende metamorfose. De gesloten omgeving wordt een open woongebied met een groen karakter en heeft de naam Tuin van Noord gekregen. Het project wordt in vijf fasen uitgevoerd. BAM Wonen is bij één van de fasen betrokken als bouwer: de transformatie van de voormalige cellenvleugels tot 57 woningen (fase 1).

Bij de transformatie van De Noordsingel naar Tuin van Noord blijft het uiterlijk van de monumentale cellenvleugels, de kapel, de bewaarderwoningen, Hofpoort en vrouwenvleugel zoveel mogelijk behouden. Het huis van bewaring wordt grotendeels afgebroken en vervangen door nieuwbouw. BAM Wonen is betrokken bij de werkzaamheden van fase 1 aan de cellenvleugels en het panopticum, vertellen hoofduitvoerder Kees van Leest en senior projectleider Adrie de Bruijn. “Aan dit project is een jarenlange voorbereiding vooraf gegaan waar wij eveneens bij betrokken zijn geweest. Er zijn diverse opties besproken met als uiteindelijke bestemming de transformatie tot woningen. Woningen met een hedendaags comfort uiteraard. Het wordt nieuwbouw in een oud jasje.”

Uitdagingen in de bestaande omgeving
De Noordsingel – één van de oudste gevangeniscomplexen van Nederland – werd in 1872 in gebruik genomen; in 2012 werd het complex gesloten. De gevels van de cellenvleugels, die allerlei authentieke elementen bevatten, blijven zoveel mogelijk behouden. Ook de daken behouden hun vroegere uitstraling. BAM Wonen is nagenoeg klaar met het strippen van de cellenvleugels, die een volledig andere indeling krijgen. Het aanbrengen van nieuwe funderingen en het overeind houden van de gevels waren twee flinke uitdagingen, geven Van Leest en De Bruijn aan. “De draagkracht van de oude fundering was niet voldoende dus moesten er nieuwe palen worden aangebracht. Dat is altijd lastig in een bestaande omgeving. Om de bestaande gevels overeind te houden, is vooraf een uitgebreide staalconstructie aangebracht om ze te stabiliseren.”

Specifieke wensen
Nu het strip- en sloopwerk nagenoeg is afgerond, verleggen de werkzaamheden zich naar de ruwbouw, met onder meer het plaatsen van woningscheidende wanden en het aanbrengen van breedplaatvloeren. Kees van Leest: “In de vier cellenvleugels komen in totaal 57 woningen in 10 verschillende woningtypen. De grootste krijgen vier verdiepingen. In vleugel A komen onder meer woningen voor starters. Omdat alle woningen van fase 1 zijn verkocht en de kopers veel ruimte hadden specifieke wensen door te voeren, moeten we daar per woning rekening mee houden.” Een mooi voorbeeld, zegt hij, is de mogelijkheid een element uit de gevangenis, zoals een celdeur, in de woning te laten verwerken. “Daar hebben de nodige kopers gebruik van gemaakt.” BAM Wonen is met de ruwbouwwerkzaamheden gestart bij vleugel B. De laatste woningen van de eerste fase worden naar verwachting aan het eind van het jaar opgeleverd. 

Omvangrijk bouwproject
De bereikbaarheid van de bouwplaats is een uitdaging, merkt Adrie de Bruijn op. “Met groot transport door een woonwijk, dat vraagt om het nodige denkwerk. Er is een heel plan opgesteld met diverse aanrijroutes, in samenwerking met de gemeente Rotterdam. Verder zijn er informatiebijeenkomsten met omwonenden geweest, is er één keer per twee weken een inloopspreekuur, is er een website met actuele informatie en een telefoonnummer dat mensen kunnen bellen. Dat alles verloopt goed en veel mensen vinden zo’n omvangrijk bouwproject interessant en komen een kijkje nemen.” Dat kunnen ze voorlopig nog wel een tijdje komen doen, zegt hij. “Wij en de andere partijen zijn hier nog wel even bezig. Als het klaar is, is dit een prachtige woonomgeving die in de afrondende fase een grote binnentuin krijgt, zoals vroeger bijvoorbeeld bij de begijnenhofjes. Een oase van groen en rust.”