Toekomstbestendig eerherstel voor monumentale flats

De verbeteraanpak van de Lijnbaanflats aan de Jan Evertsenplaats in Rotterdam was even omvangrijk als complex. Woningcorporatie Vestia en ontwikkelende bouwer Van Wijnen sloegen de handen ineen om dit project in goede banen te leiden, met als uitgangspunt: een duurzame samenwerking.

De Lijnbaanflats bestaan uit een hoogbouw- en een laagbouwdeel, die samen een L-vormig ensemble vormen rondom een binnentuin. Vestia bracht het verbeteronderhoud hiervan als engineer & build-opdracht op de markt. Een pilot, om kennis te maken met deze manier van aanbesteden. Maar ook om de basis te leggen voor een ketensamenwerking met Van Wijnen, die geselecteerd werd als bouwpartner. Jeroen van Bochove, projectleider bij Van Wijnen: “In een bouwteam gaven we nadere invulling aan het Programma van Eisen. Hiervoor brachten we onze eigen expertise in en die van onze leveranciers en onderaannemers.”

Sinds 2011 hebben de flats de status ‘rijksmonument’. De verbeterwerkzaamheden moesten uitgevoerd worden met respect voor de cultuurhistorische waarde van het gebouw. Architect Molenaar & Co voerde een onderzoek uit naar onder meer het oorspronkelijke kleur- en materiaalgebruik. Ook stelde het architectenbureau een beeldkwaliteitsplan op voor de gevel. Dit resulteerde er onder meer in dat er twee geheel nieuwe entrees kwamen, die op de oorspronkelijke situatie gebaseerd zijn. De kunststof kozijnen aan de parkzijde zijn vervangen door aluminium, met het uiterlijk van het oorspronkelijke hout en staal. De houten kozijnen aan de galerijzijde en op het balkon zijn hersteld en van nieuwe beglazing voorzien. De oorspronkelijke ‘stopverf-look’ is geëvenaard met speciale glaslatten en een kitoplossing.

Energetisch gezien gingen de flats er flink op vooruit. Hiertoe nam het bouwteam de nodige maatregelen, zoals dubbele beglazing en hoogwaardige isolatie in zowel de woningen als de algemene ruimten. Van Bochove: “De installaties zijn volledig vernieuwd. We vervingen de riolering en het complete stadsverwarmingsnet. Ook brachten we nieuwe mechanische ventilatie aan. Andere werkzaamheden bestonden uit asbestsanering, schilderwerk en toiletrenovatie. Waar nodig vernieuwden we ook badkamers en keukens. Verder is de lift van de laagbouw gerenoveerd. Van de twee liften in de hoogbouw maakten we één brancardlift en in het schalmgat van het trappenhuis realiseerden we een panoramalift.”

De bewoners bleven tijdens de werkzaamheden in hun woning. De impact was groot. Voor het vernieuwen van de installaties moesten bijvoorbeeld de schachten gesloopt worden. Dat bracht veel herrie en stof met zich mee. Van Bochove: “Het is altijd van groot belang om de bewoners vanaf het begin in het traject mee te nemen, met goede communicatie en persoonlijke begeleiding. Die expertise hebben we inmiddels in eigen huis, maar voor de Lijnbaanflats werkten we samen met bewonersbegeleiders van Steingoed.” Om de bewoners zo kort mogelijk tot last te zijn, bereidde het bouwteam de werkzaamheden tot in detail voor. De werkzaamheden in de laagbouw duurden vijftien werkdagen per woning. Van Bochove: “In de hoogbouw voegden we daar twee dagen aan toe. Zo creëerden we meer rust in het proces en konden we het beoogde kwaliteitsniveau beter waarborgen.”

Eind november 2020 waren de woningen en algemene ruimtes van de Lijnbaanflats gereed. Dit gold niet voor de samenwerking tussen Vestia en Van Wijnen. “De leermomenten en successen uit deze pilot nemen we mee in het volgende gezamenlijke project”, aldus Van Bochove. “Een voorbeeld van zo’n leermoment is dat we in de voorbereidingsfase meer woningen willen onderzoeken, zodat we een representatiever beeld hebben van de benodigde werkzaamheden. Een succesfactor die we meenemen, is de manier waarop Vestia en Van Wijnen met elkaar voor het eindresultaat gingen. Het was soms best even spannend, maar we bleven naast elkaar staan. Als team hebben we een mooi eindproduct neergezet.”   

Projectinfo

Aluminium kozijnen in originele look

Van de Lijnbaanflats aan de Jan Evertsenplaats in Rotterdam zijn de kozijnen aan de parkzijde oorspronkelijk uitgevoerd in hout en staal. Dit gevelbeeld, dat door een renovatie in 1980 verdween, is in ere hersteld. Facédo engineerde en leverde hiervoor kant-en-klare kozijnen met aluminium profielen van Kawneer. De montage, uitgevoerd door RACH Montage, viel eveneens onder de verantwoordelijkheid van Facédo.

“Met het aluminium profiel creëren we de kenmerkende stompe vorm van een houten kozijn”, vertelt projectleider Floris Buijs van Facédo. “Hierbij biedt de vleugel de esthetische look van het originele stalen raam. Daarnaast voldoet het profiel aan de huidige energetische eisen op dit project. Het moest slank zijn, maar ook sterk. We hadden hier te maken met grote overspanningen, tot wel vijf en een halve meter breed, en een hoge winddruk op de bovenste etages van de flats.”

Eén dag per woning

Na het inmeten van de kozijnen en het uitvoeren van een proefwoning realiseerde Facédo de kozijnen in één formaat. De maattoleranties werden opgevangen door stelkozijnen en hoekprofielen. Buijs: “In minder dan anderhalf jaar vervingen we de kozijnen van alle 208 woningen. Per woning hadden we daar één dag voor, om de bewoners zo kort mogelijk tot last te zijn. We leverden de beglaasde kozijnen just-in-time op de bouwplaats aan. Daar werden ze met een speciale hijsconstructie in de woningen gehesen en direct geplaatst. Het eindresultaat mag er zijn. De flats hebben hun oude glorie terug.”

Bouwinfo

Opdrachtgever
Vestia, Rotterdam

Architect
Molenaar & Co architecten, Rotterdam

Aannemer
Van Wijnen, Stolwijk