‘Moderne sporthal is multifunctioneel en onderdeel van de omgeving’

Veelzijdig en gericht op diverse doelgroepen, dat zijn twee belangrijke kenmerken van moderne sporthallen, vertellen architecten Jan Bosch en Jo Jongen van AGS Architects. Ze ontwerpen dan ook sporthallen die aan heel andere eisen dan vroeger moeten voldoen.

Iedereen moet er terecht kunnen, leerlingen van de nabijgelegen school net zo goed als uiteenlopende sportverenigingen. En als de buurt onderdak zoekt voor een evenement, dan moet de sporthal een alternatief zijn. “Daarom is de hedendaagse sporthal een multifunctioneel gebouw, flexibel en deelbaar en integraal onderdeel van de omgeving. Transparant en uitnodigend ook. En uiteraard gebouwd volgens de nieuwste duurzaamheidsprincipes.”, maakt Jan Bosch duidelijk. Hij verwijst naar de inmiddels gerealiseerde sportaccommodatie in Ede als een goed voorbeeld van een transparant, multifunctioneel en maatschappelijk georiënteerd gebouw. “Daar maken zowel onderwijs als diverse sportverenigingen gebruik van. Er is een omvangrijke horecavoorziening en dankzij een fitness track met hindernisbaan die via trappen van buiten naar binnen loopt, is de sporthal nadrukkelijk in de omgeving verankerd.” Het is, zegt hij, een heel transparant gebouw, met veel licht en doorzicht. De oranjerode demontabele beplating van het gebouw verandert onder invloed van de zon zodat er een dynamisch geheel in beeld en gebruik ontstaat.

Kansen
Jo Jongen legt uit dat AGS Architects in de loop der jaren heel wat sporthallen heeft ontworpen. De kracht van het bureau is dan ook dat het terug kan vallen op een gedegen sporttechnische kennis in combinatie met een kritische en creatieve benadering. “Wij proberen kansen te ontdekken die de mogelijkheden voor een nog beter eindresultaat vergroten, zowel functioneel, esthetisch alsook financieel. Dat doen we door onze expertise zo breed mogelijk in te zetten.” Hij geeft aan dat opdrachten over het algemeen via twee lijnen kunnen verlopen. “Bijvoorbeeld via geïntegreerde contracten – waarbij de verantwoordelijkheid voor ontwerp en uitvoering bij de aannemer/ontwikkelaar ligt. Dit geeft de opdrachtgever in een vroeg stadium zekerheid over het ontwerp en de bouwkosten. Daarnaast realiseren we multifunctionele sportgebouwen op traditionele wijze. Eerst een ontwerp maken en vervolgens aanbesteden met een technisch ontwerp en bestek. Het is dan altijd spannend of aannemers bereid zijn het ontwerp te realiseren voor het beschikbare budget.”

De sportaccommodatie in Ede is een goed voorbeeld van een transparant, multifunctioneel en maatschappelijk georiënteerd gebouw.

Minimale milieu-impact
Als voorbeeld van laatstgenoemde aanpak noemt Jan Bosch het ontwerp en de realisatie van een sporthal in Zwolle. “Bij dat project, dat zich in de voorbereidingsfase bevindt, is ervoor gekozen een aannemer te selecteren op basis van een definitief ontwerp zodat er in een vroeg stadium zekerheid is over de bouwkosten en de aannemer kan meedenken in het optimaliseren van de uitvoeringsmethodieken. De opdrachtgever van dit project heeft onder meer de ambitie om de milieu-impact fors te verlagen. Daarom is bijvoorbeeld gekozen voor een houten draagconstructie – dat is vrij uniek. Ten opzichte van staal betekent dat een vermindering van 75 procent van de milieubelasting. Het gevelmateriaal en de wandbekleding dragen daar eveneens aan bij. Ook aan de buitenzijde van gebouw is veel aandacht voor duurzaamheid. Zo wordt het hemelwater geheel waterneutraal geborgen en is er veel aandacht voor groen en beplanting om hittestress tegen te gaan.” Net als in Ede, zegt hij, is de buitenruimte onderdeel van het ontwerp en multifunctioneel inzetbaar voor parkeren en buitensporten.

Zo heeft iedere hal zijn eigen kenmerken, besluiten Bosch en Jongen. “Bij iedere ontwerpopgave zoeken we naar vernieuwende concepten, geïnspireerd door de ambities van de gebruikers. Voorop staat dat we een gebouw met betekenis willen realiseren, toekomstbestendig en ingepast in de maatschappij.”