Meander Nieuwegein: een waardevolle toevoeging aan de krappe woningmarkt

Van gemeente­huis naar wooncomplex voor starters

Na een decennium dienst te hebben gedaan als gemeentehuis en kantoor, heeft de Meander na acht jaar leegstand weer een nieuwe bestemming. In het gebouw met de karakteristieke zigzaggende vorm heeft Bouwbedrijf de Waal Utrecht B.V. in opdracht van woningcorporatie Portaal 255 een-, twee- en driekamerappartementen gerealiseerd. De huurwoningen waren in een mum van tijd vergeven, wat aangeeft dat dit een belangrijke toevoeging is aan een huursegment waar grote krapte heerst. En wat is er duurzamer dan een gebouw een nieuwe bestemming geven en daarbij vrijwel al het materiaal hergebruiken danwel recyclen?

Wim de Gruijter, directeur van Bouwbedrijf de Waal Utrecht B.V. is op bekend terrein. “Wij hebben dit gebouw eind jaren negentig nog neergezet. Onder andere als tijdelijk gemeentehuis, met de bekende glazen bestuurstoren. Dat is prettig werken. Met deze renovatie krijgt de Meander een tweede leven waarbij we bijzonder veel materiaal hergebruiken. Alleen de ellipsvormige glazen toren van staal en glas is weggehaald. Daarin kun je geen woningen bouwen en de schaduwwerking voor de appartementen eromheen zou te groot zijn. Bovendien ontstond daardoor een opening in het dak van de parkeergarage, waardoor deze veiliger en lichter is.”

Veiligheidsmarge

In 2014 begon Bouwbedrijf de Waal Utrecht B.V. als ontwikkelaar met verkenningen naar de transformatie van het kantoor dat ligt tussen de Plettenburgerbaan, de Martinbaan en de Structuurbaan. De Gruijter: “Als je hier woningen wilt ontwikkelen, krijg je uiteraard te maken met geluidseisen. Tegenover het pand zit een transportbedrijf dat bang was voor klachten, ook al gebeurt alles binnen de normen. We hebben daarom waar nodig een veiligheidsmarge ingebouwd. Aan de overkant van de Plettenburgerbaan wordt ook een bedrijfsterrein herontwikkeld voor woningen. Was Meander dus eerst een woongebouw aan een drukke weg, over vijf jaar is het een drukke weg door een woongebied.”

Gevels intact

In april 2019 is gestart met de sloopwerkzaamheden. De Gruijter: “De sloop betrof met name installaties, binnenwanden, vloerbedekking, oude isolatie en plafonds. Uiterlijk is er weinig veranderd. De gevels bestaan nog steeds voor de ene helft uit metselwerk en voor de andere helft uit HPL-panelen van Plastica. Nieuw zijn een reeks uitkragende balkons en Franse balkonnetjes, waarvoor de borstweringen zijn gesloopt. Aardig is dat die HPL-panelen met houtnerfmotief in de jaren ‘90 zijn gekocht met tien jaar delamineergarantie en kleurechtheid en dat die nog steeds mee kunnen. Een goede investering destijds. De raamkozijnen van Schüco voldoen nog steeds aan de normen voor geluid en isolatie en konden ook worden gehandhaafd. Wel zijn de glazen vliesgevels in de twee poorten van het complex dichtgemaakt met houten panelen en stukplaten en vervolgens wit gestukt. De gebouwentrees die hier zitten, zijn nu fris en licht.”

Elke dag een woning

De grote transformatie na de sloop binnen is als een treintje uitgevoerd in de vleugels met kolommenstructuur en dragende gevels. De Gruijter: “De volgorde was: metal stud, afbouw gangwand en technische ruimte, eerste ronde installateur, metal stud dichtplaten, plafondraster aanleggen, tweede ronde installateur voor plafond, plafond dichtmaken en dan binnenwanden afwerken. Zo is ongeveer elke dag een woning van de band gerold. Elke ploeg had een eigen werkgebied en leverde in de avond schoon op. Dit werkt zeer efficiënt, vooral omdat we al heel lang met dezelfde partners werken.”

Gasloos

Het ontbreekt de woningen niet aan comfort. De geluidsisolatie is bijna op het niveau van nieuwbouw, onder meer door zwevende vloeren, plafondisolatie, 54 mm dikke deuren en dubbel geïsoleerde gipswanden. Langs de Structuurbaan zorgen glazen voorzetramen in combinatie met suskasten bij de slaapkamers voor extra geluidswering. De gasloze woningen hebben lage temperatuur vloerverwarming (elektrisch in de badkamer) en per woning een ventilatielucht-warmtepomp (COP = 4) met warmteterugwinning en een 170 liter boilervat. In de gangen is LED-verlichting opgehangen met aanwezigheidsdetectie. In de elektriciteit wordt deels voorzien door de 1.530 zonnepanelen – zes per appartement – die in de plaats zijn gekomen van autoparkeren op het dak.

Participatie

Het is de bedoeling dat er een echte community ontstaat in en rond Meander. De Gruijter: “Als bewoner word je automatisch lid van de woonvereniging. Daarbij geldt het hulpvragend-hulpgevend-principe. Een deel van de woningen is bestemd voor statushouders en mensen met psychische kwetsbaarheid. In plaats van de koude landing die ze vaak ondervinden, krijgen ze hier warme begeleiding en worden ze geaccepteerd. Er is een participatieverplichting om naar elkaar om te kijken, daar word je op geselecteerd. De 2.500 m² aan buitenruimte is natuurlijk heel geschikt voor zo’n community. Een deel van de bestaande tuin is opgeknapt, er zijn platanen met kluit geplant die tot wel tien meter hoog reiken, de woningen aan de dekken hebben een tuin met groen en bakken en er zijn plantenbakken van cortenstaal neergezet. Wij zijn heel benieuwd hoe deze gemeenschap zich zal ontwikkelen.” En tot besluit: “We zijn blij dat we hebben mogen meewerken aan deze herontwikkeling. De woningmarkt heeft dit soort projecten broodnodig. En wat is duurzamer dan een gebouw opnieuw te gebruiken en de materialen zoveel mogelijk te behouden of te recyclen? Anderszins: als we de gevels hadden moeten vervangen, was dit voor sociale woningbouw onbetaalbaar geworden.”