LocHal, Tilburg | Moderne technieken in een oude behuizing

In het hart van Tilburg is de voormalige locomotiefhal – beter bekend als de ‘LocHal’ – getransformeerd tot een ware ontmoetingsplaats. Het markante monument aan de Tilburgse Spoorzone heeft de voorzieningen gekregen die passen in deze tijd, maar zonder te tornen aan zijn unieke, industriële uitstraling.

De LocHal dateert uit het begin van de 20e eeuw en heeft een oppervlakte van zo’n 5.000 m². Tijdens de transformatie is de begane grond gedeeltelijk voorzien van nieuwe gevels. De overige gevels zijn omkleed met een glazen buitenschil. In de hal zijn drie nieuwe verdiepingsvloeren gerealiseerd, verbonden door brede trappen. Hiermee is het totale vloeroppervlakte vergroot tot circa 11.000 m². Aan de zuidzijde heeft een uitkragende glazen serre de functie gekregen van stadsbalkon. Sinds 1 december 2018 is de LocHal het gezamenlijke onderkomen van bibliotheek Tilburg, Seats2Meet en Kunstloc Brabant.

Van industrieel gebouw naar uitnodigend voorzieningenpand.

Plannen met verrassingen
“Een transformatie van dit formaat wordt gekenmerkt door verrassingen”, weet, Joost Bleeker, uitvoerder Techniek van BINX Smartility, inmiddels uit ervaring. “Alles is bijzonder. Dat maakt het lastig om een goede planning te maken.     

Denk hierbij maar aan monumentale elementen die tijdens het werk worden ontdekt en behouden moeten blijven. Dan moet je er omheen werken, oplossingen bedenken en extra engineering uitvoeren. Maar die dingen gebeuren als je de planning al hebt afgegeven. We hebben met extra mensen ’s nachts en in de weekenden moeten werken om de vastgestelde planning waar te maken.”

Verdeling in zones
Ook de klimaatbeheersing in de LocHal was een uitdaging. De LocHal heeft een hoogte van 18 meter. “Dan heb je enorm veel loze kubieke meters”, merkt Harry Piepers, projectleider Installaties van BINX Smartility, op. “Deze worden voor niets verwarmd en zijn niet functioneel inzetbaar. Deze situatie hebben we doorbroken door de hal te verdelen in klimaatzones met verschillende temperaturen. Om koudeval van de monumentale glazen gevel te minimaliseren is rondom de gevel een ribbenhuis geplaatst. Een grote meerwaarde, zowel op klimatologisch als esthetisch gebied.”

De verdiepingsvloeren zjn verbonden met grote trappen.

Onderstempelen en uitlijnen
De oorspronkelijke constructie was berekend op zware lasten. Een locomotief die voor revisie in de rails werd gehangen, kon zomaar een gewicht hebben van bijna vijf ton. Toch werd deze draagkracht niet in de berekeningen voor de nieuwe constructie meegenomen. Bleeker: “Er is een totaal nieuwe staalconstructie gerealiseerd met drie staalplaatbetonvloeren. Deze zijn opgebouwd van achter naar voor en niet – zoals gebruikelijk – van beneden naar boven. Dat vroeg om veel onderstempeling. Ook het uitlijnen van de kolommen met lengtes van 18 meter was een uitdagende aangelegenheid. En niet het minst voor de mensen die hier vanuit hoogwerkers hun werk hebben verricht.”

De Glazen Zaal
“En dan zijn er nog plenty esthetische uitdagingen”, vult Piepers aan. “Zo zijn alle glazen van de buitengevel verwijderd en gereinigd door een speciaal reinigingsbedrijf. Slechts in één laag is nieuw getrokken glas geplaatst, zodat het niet opvalt. De Glazen Zaal in het hart van het gebouw is een verhaal op zich. Deze is voor 1 euro gekocht van de Beurs van Berlage in Amsterdam. De muziekzaal is volledig gedemonteerd, in kratten naar Tilburg vervoerd en op de eerste verdieping in de LocHal weer opgebouwd. Het is de blikvanger van het gebouw geworden. De LocHal is een geweldig voorbeeld van hoe moderne technieken kunnen worden toegepast in een oude behuizing.”