Liftkeuringen in de praktijk: ‘Veiligheid gebruiker boven alles’

Europese richtlijnen, strengere regelgeving: ook de liftbranche heeft ermee te maken. Maar wat te doen met bestaande liften? Toets je die volgens oude of nieuwe normen? Stedenbouw ging op stap met de liftinspecteurs van Aboma. Doel: het toetsen en keuren van twee liften na een renovatie in Haarlem. “Op de kooiconstructie uit 1970 na is hier nagenoeg alles vervangen”, vertelt Manager Liften Bert Huisman tijdens de keuring. “Wij doen geen concessies aan de veiligheid, dat is immers onze corebusiness.”

Hoe zit het precies? Twee tractieliften met machinekamer in een galerijflat uit 1970 in Haarlem-Schalkwijk zijn los van elkaar in elk een maand tijd uitgebreid gemoderniseerd. Wij treffen Huisman en medewerkers van de uitvoerend aannemer bij de oplevering en keuring van de laatste lift, terwijl de monteurs de laatste puntjes op de ‘i’ zetten. Huisman, een ervaren inspecteur van keuringsinstantie Aboma, houdt nauwkeurig het afrondingsproces bij. “Wat je hier ziet, is de ingebruiknamekeuring na wijziging van een lift, feitelijk de beoordeling van nieuwe onderdelen in een oudere liftinstallatie. In principe niets nieuws voor ons, maar telkens weer anders, afhankelijk van de bouwperiode van de lift en het aantal aanpassingen.” Toen in 1950 de eerste Nederlandse liftnorm werd gepubliceerd, was er een geheel ander bewustzijn. “Lees: er is veel verbeterd. Geleidelijk zijn wij overgegaan naar de Europese norm EN 81-20 voor tractieliften, waardoor liften en onderdelen nu overal in de EU aan hetzelfde veiligheidsniveau voldoen. Normen worden regelmatig aangescherpt om nieuw toegepaste technieken afdoende te kunnen blijven controleren.”

Toetsing op onderdelen
Hoe keur je nu een lift uit 1970 waarvan op de stalen kooiconstructie na de meeste onderdelen, van elektromotor en bekabeling tot deuren en bediening, zijn vervangen? Huisman: “Zo’n lift moet minimaal voldoen aan de vervaardigingsvoorschriften, nieuwe onderdelen aan de laatste regelgeving. Wij toetsen na moderniseringen of herstelwerkzaamheden of de hijsinrichting, snelheidsbegrenzer, vanginrichting, aandrijving en besturing en kooiafsluiting, alsmede de bouwkundige aansluitingen conform de huidige normen veilig en correct zijn. Tevens doen wij tijdens de keuring een proef waarbij de lift wordt overbelast tot 125% van de nominaal toelaatbare last.” Als het goed is, verhogen nieuwe onderdelen het veiligheidsniveau ten opzichte van de vervaardigingsvoorschriften. “Op die manier is altijd het minimaal vereiste veiligheidsniveau gegarandeerd; we gaan daarbij voor het hoogst haalbare. Wij doen geen concessies aan de veiligheid, dat is immers onze corebusiness. Uiteraard wel binnen de grenzen van de opdracht die de uitvoerder heeft gekregen: wij eisen geen ‘state-of-the-art’.”

De monteur heeft op de kooi een bedieningspaneel waarmee hij altijd de lift kan stilzetten.

Onderhoudsmonteur
Aboma heeft zeker oog voor de praktijk en staat in nauw contact met de uitvoerder, zegt Huisman. “Met als doel het werk van de betreffende uitvoerder te toetsen aan de regelgeving.” In sommige gevallen moet de renovatie-opdracht worden uitgebreid. “Pas dan keuren we de lift voor ingebruikname. Dat is soms lastig – ook voor de opdrachtgever, maar liftonderhoudsbedrijven kennen de praktijk en de veiligheid is voor hen van even groot belang.” Relatief gezien kent de liftbranche zelfs meer incidenten tijdens onderhoudswerkzaamheden dan tijdens dagelijks gebruik, aldus Huisman. De inspecteur van dienst opent ter illustratie een verdiepingsdeur om de bovenzijde van de liftkooi te laten zien, met daarop een nieuw aangelegd werkplatform voor de monteur. “Kijk, dat is nu één van de vele verbeteringen door de jaren heen. En de monteur heeft op de kooi een bedieningspaneel waarmee hij altijd de lift kan stilzetten, wanneer die toch onverwachts in beweging mocht komen.”

Hoogst haalbare veiligheidsniveau
Er is overduidelijk veel aan veiligheidskwaliteit gewonnen in de jaren sinds de invoering van de liftnorm, zoals de vereiste volledige kooiafsluiting, spreek-luistervoorzieningen en opwaartse vanginrichting (waardoor de lift niet tegen het dak kan ‘botsen’). “Dat zit hier allemaal in; op het gebied van displays en comfort is eveneens veel verbeterd, maar er wordt zeker ook aan de veiligheid van onderhoudsmedewerkers gedacht”, benadrukt Huisman. “Dat is belangrijke winst.” De gerenoveerde liften in de galerijflats zijn schoon en comfortabel, maar vooral functioneel en degelijk uitgevoerd. “Constructie en techniek, Arbo-gerelateerde zaken, toegankelijkheid voor mindervaliden, dat wegen wij allemaal mee. Aboma keurt altijd volgens het hoogst haalbare veiligheidsniveau, waarbij de inspecteur indien nodig mag terugvallen op de voor deze lift geldende oudere norm. Er is dus een marge, maar wij zullen nooit een lift goedkeuren waarvan wij niet zeker zijn”, zegt Huisman. “Je ziet hoe ver we daarin gaan: voor het oog van de gebruiker zijn dit zelfs volledig nieuwe liften te noemen.”