Feringa Building, Groningen: De modernste technieken in een transparante en aardbevingsveilige jas

Op de campus van de Rijksuniversiteit Groningen bouwt Ballast Nedam één van de grootste laboratoriumgebouwen van Nederland en de universitaire wereld: Feringa Building. Deze indrukwekkende nieuwbouw voor de faculteit Science and Engineering krijgt een volume van 350.000 m3, een bruto vloeroppervlak van 64.000 m2 en een lengte van 260 meter. In totaal worden zes bouwdelen gerealiseerd, met daartussen algemene voorzieningen. Na de oplevering zal het gebouw ruimte bieden aan zo’n 1.400 studenten, 850 medewerkers, 450 zuurkasten, 3 kilometer labtafels en 30 lasertafels.

Ballast Nedam is in dit project verantwoordelijk voor de ruwbouw, afbouw en gevels van Feringa Building. “Het project is traditioneel aanbesteed met een bestek en tekeningen. In maart 2019 kregen we de opdracht voor de bouw gegund en zes maanden later al zijn we met onze werkzaamheden gestart”, vertelt Eddy Wiegertjes, projectdirecteur bij Ballast Nedam. “Architect Ector Hoogstad heeft een gebouw ontworpen met drie aaneengeschakelde V-vleugels. Voor de fundering van het gebouw hebben wij gaten van ruim 30 meter diep geboord en trillingsvrije en grondverdringende Fundexpalen gerealiseerd. Vervolgens is gestart met de grondafgraving voor de fietsenkelder, het auditorium en de cryostaatkelders nabij het atrium. Voor de cryostaatkelders is in verband met magnetisme gekozen voor een combinatie van beton en RVS wapening, terwijl voor de overige ruimtes staalwapening is toegepast.” 

Vanaf de begane grondvloer wordt Feringa Building opgebouwd uit prefab kolommen, prefab balken, breedplaatvloeren en in het werk gestorte stabilisatiewanden. Het gebouw krijgt vijf functionele bouwlagen, vertelt Wiegertjes, met kantoren, collegezalen en een breed scala aan specialistische laboratoria. “Wat deze labs extra bijzonder maakt, is dat ze onderling uitwisselbaar zijn. Een fysisch lab kan bijvoorbeeld relatief eenvoudig worden omgebouwd tot een (bio)chemisch lab. En ook andere ruimtes zijn flexibel inzetbaar. Bovenop de functionele bouwlagen komt één extra bouwlaag voor de technische installaties. Voor deze bouwlaag is gekozen voor een staalconstructie.”

De volledige constructie voor Feringa Building is aardbevingsveilig ontworpen, met seismische poeren die de horizontale krachten van een eventuele aardbeving vanuit de stabilisatiewanden moeten afdragen naar de bodem. “Tussen de diverse bouwdelen zijn grote dilataties toegevoegd, om eventuele horizontale bewegingen in de gebouwdelen te kunnen opvangen. Bovendien wordt de gevel zo licht mogelijk uitgevoerd. Gekozen is voor houtskeletbouw binnenspouwbladen, aluminium puien en geanodiseerde composiet panelen in wiebervorm.”

Zeer bijzonder is de voorzijde van het gebouw, volgens Wiegertjes. “Hier is gekozen voor ‘melkmeisjes’; een bijzondere constructiemethode voor de breedplaat verdiepingsvloeren waarbij we de kolommen aan de buitenzijde laten hangen en niet laten doorlopen tot aan de begane grond. Tijdens de bouw zijn tijdelijke kolommen toegevoegd die, zodra de vakwerkconstructie van het dak gereed is, voorzichtig worden verwijderd. Vanaf dat moment worden de krachten omhoog afgedragen naar de vakwerkconstructie in de dakopbouw, waarna de twee kolommen in het midden de krachten weer afdragen naar de fundatie. Het resultaat is een heel open structuur aan de voorzijde van het gebouw. Deze open structuur wordt kracht bijgezet door een glazen vliesgevelplint op de begane grond en eerste verdieping, evenals een luchtkussendak ter plaatse van de hoofdentree.”

De volledige nieuwbouw functioneert straks gasloos. “Het gebouw is hoogwaardig geïsoleerd en luchtdicht. Onder andere 900 m2 zonnepanelen, warmtewisselaars en twee WKO-bronnen moeten voorzien in een duurzame energievoorziening”, vertelt Wiegertjes, die tot besluit de bouwplanning deelt. “Feringa Building wordt in twee fases gebouwd. Op dit moment zijn we druk bezig met de ruwbouw, gevels en daken van fase 1. In januari 2022 wordt gestart met de afbouw. De eerste fase wordt in het tweede deel van 2022 opgeleverd. Na de sloop van twee aanpalende gebouwen kan gestart worden met het laatste bouwdeel.”