Een woonwijk van hout omringd door groen

In Eindhoven is een bijzondere woonwijk verrezen. De woningen in Zuiver Bosrijk hebben een kleine privébuitenruimte, maar worden omringd door een groot openbaar groen gebied. De gebouwen worden van hout (CLT) gemaakt. “Een project van deze omvang was nodig om te laten zien dat je kwalitatief kunt bouwen met hout.”

In de gemeente Eindhoven is de bouw van Zuiver Bosrijk, in uitbreidingswijk Meerhoven, afgerond. Het project is een samenwerking van BPD Gebiedsontwikkeling (ontwikkelaar), BanBouw (hoofdaannemer) en Arcon (gespecialiseerd in constructieve houtbouw en net als BanBouw onderdeel van BanGroep). Ruud Beurskens, senior verkoopmanager bij BPD Gebiedsontwikkeling, vertelt: “In het stedenbouwkundig concept voor Zuiver Bosrijk ging het om een gebied met een grote rol voor het groen, waarbij de woongebouwen als een soort sculpturen in het landschap staan. Wij hebben de tender gewonnen met ons ontwerp daarvoor, dat op meerdere manieren bijzonder is.”

Hij vervolgt: “Bijzonder aan het ontwerp van Zuiver Bosrijk is dat we kozen voor bouwen met hout en voor een speciale manier van wonen. In het groen staan drie gebouwen met woningen erin, die een beperkte privébuitenruimte hebben. De privébuitenruimtes zijn ongeveer 5×4 meter, groot genoeg voor een barbecue en een tafel om met vrienden te eten. Voor al het andere is er rondom de gebouwen een openbaar groen gebied. Een groene omzoming zorgt ervoor dat men niet vanuit de openbare ruimte de privéruimte in kan lopen, terwijl men vanuit de privéruimte wel vrij uitzicht heeft op groen.” In de openbare buitenruimte komen een faunatoren en een kas voor bijvoorbeeld groente, die eigendom is van de 32 eigenaren samen. Onderin twee van de gebouwen bevindt zich een parkeergarage. “En dat allemaal dus gemaakt van hout”, zegt Beurskens.

Toen het project begon – de eerste plannen stammen uit 2020, de verkoop begon in juli 2021 – was bouwen in hout nog niet ingeburgerd. Gijs van Doorn, directeur van BanGroep: “Er werd wel in hout gebouwd, maar nog niet op deze schaal. Het was spannend hoe de verkoop zou verlopen, want de verkoopprijzen lagen iets hoger dan bij de traditionele bouwmethodes. Sommige kopers hadden daardoor het idee dat ze flink moesten betalen voor een blokhut, terwijl voor ons juist duidelijk was dat we met deze manier van bouwen meer kwaliteit konden leveren dan met de traditionele manier. Uiteindelijk liep de verkoop goed. Een project van deze omvang was nodig om te laten zien dat je kwalitatief kunt bouwen met hout.”

Beurskens: “Bij de verkoop waren we ons ervan bewust dat het om forse woningen gaat (147 m2 tot 218 m2 woonoppervlakte), met stevige prijzen (€ 475.000 tot € 720.000). Daarbij was het enige traditionele het programma in de woningen, hoewel ook daar bijzonderheden waren als een vide en de woonkamer op de eerste verdieping. We benadrukten tegenover kopers twee sterke punten: hoe fijn het is om vanaf je terras uitzicht te hebben op een openbaar groen gebied, waar je kinderen kunnen spelen en jij geen omkijken naar hebt, en hoe fijn het is om in een houten huis te wonen. Als je binnenkomt voelt hout al meteen anders dan een huis van beton of steen. Hout voelt nooit koud aan, mensen vinden het fijn om hout aan te raken.” Het gaat hierbij om CLT, kruislaaghout. “Het CLT is in zicht, dat hebben we bewust gedaan”, zegt Beurskens. “Het hout is een kwaliteit, dus dat laten we zien. Met een workshop inspireerden we de kopers over welke keuzes ze kunnen maken in het interieur.”

Bart van der Wijst, bedrijfsleider bij Arcon houtconstructies, vertelt: “Het bouwen met hout gaf technische uitdagingen. We hadden weinig referenties, dus we moesten uitzoeken hoe we aan het Bouwbesluit over brandveiligheid en geluid tussen de woningen konden voldoen. Dat deden we samen met geluidsadviseurs, brandadviseurs en constructeurs. Wat betreft het geluid tussen de woningen hebben we zelf een akoestische koppeling ontwikkeld, die wel de kracht overdraagt, maar niet het geluid. Die koppeling gebruiken we nu ook elders.” Van Doorn vult aan: “Ruwbouw is hier afbouw. Dat leverde op de bouw ook kleine veranderingen op. Een timmerman is bijvoorbeeld gewend om het meterpeil af te tekenen op de wand. Maar als je dat doet bij een houten wand die in het zicht blijft, moet je daarna met je gum aan de slag. Zo leerden alle betrokkenen tijdens het project bij.” Ook het proces van bouwen is anders, licht Van der Wijst toe: “Ons CLT komt van onze vaste partner in Oostenrijk. De elementen moeten volledig in een 3D-omgeving worden uitgewerkt, met alle uitsparingen er al in. Op de bouw is het vervolgens plug and play. Dat is een heel ander proces: van tevoren moet precies bepaald worden waar bijvoorbeeld wandcontactdozen en verlichting moeten komen.”

Beurskens: “Als ontwikkelaar hebben we geleerd: als je in hout wilt bouwen, moet je starten met de bouwpartner, nog vóór de architect. Als je je bouwpartner hebt, dan weet je welke methodiek die gebruikt en kun je de architect beter aansturen.” Van Doorn: “Als je op die manier aan de voorkant samenwerkt in het ontwerpproces, dan kunnen we prijstechnisch concurreren met de traditionele bouwmethode. Als je een architect zonder ervaring met houtbouw iets laat ontwerpen, dan kunnen we het wel maken in hout, maar niet kostenefficiënt.”

“Bouwen in hout biedt veel toegevoegde waarde”, zegt Van Doorn. “Met hout kun je duurzamer bouwen. Hout is een hernieuwbare grondstof. Het hout komt uit productiebossen, die weer aangeplant worden, dus er verdwijnen geen bossen door houtbouw. Wij zijn niet alleen bouwers in hout, maar ook de ambassadeurs ervan. We wisten: ons project moet technisch en commercieel slagen, om te bewijzen dat houtbouw de toekomst heeft.” Van der Wijst: “Met Zuiver Bosrijk hebben we een referentie om te laten zien aan ontwikkelaars, architecten, constructeurs, aannemers en potentiële kopers. We kunnen laten zien dat er met hout nu een nieuwe manier van bouwen is, naast de traditionele manier.”