Duurzaam en circulair houten kantoor op een drijflichaam van betonnen bakken

In de Rotterdamse Rijnhaven ligt Floating Office Rotterdam (FOR), het grootste drijvende kantoorgebouw ter wereld. In opdracht van de gemeente creëerden architectenbureau Powerhouse Company en projectontwikkelaar RED Company een uniek gebouw met een zeer duurzame en circulaire houten constructie, gemonteerd op een drijflichaam van betonnen bakken. De nieuwe BREEAM ‘Outstanding’ thuishaven van het Global Center on Adaptation (GCA) is energieneutraal en zelfvoorzienend. Grote glaspartijen zorgen voor een transparante gevel en veel daglicht in de ruimten, terwijl uitkragende balkons en volautomatische screens overmatige warmte buiten houden. De werkzaamheden startten in april 2020, begin september 2021 werd het kantoor geopend.

Rotterdam is dé waterstad bij uitstek. Bovendien ligt het klimaat het bestuur nauw aan het hart. Ze was er dan ook op gebrand om het nieuwe hoofdkwartier van het GCA, de VN-klimaatcommissie, naar de stad te halen. Daarom gaf ze architectenbureau Powerhouse Company en projectontwikkelaar RED Company de opdracht om een unieke werkplek voor deze mondiale organisatie te realiseren. “De omschrijving was duidelijk en complex: een duurzaam en circulair kantoorgebouw, dat bovendien niet op vaste grond kwam te staan, maar wel op het water van de Rijnhaven zou drijven”, vertelt Nanne de Ru, mede-eigenaar van het architectenbureau, de projectontwikkelaar én van FOR. “We trokken alle registers open en in slechts 3 maanden tijd tekenden en ontwikkelden we een heel opvallend ontwerp voor een drijvend kantoorgebouw met hout en glas als voornaamste bouwmaterialen. De realisatie door aanneemcombinatie FOR Building met de bouwbedrijven Valleibouw en Osnabrugge zou iets meer dan een jaar in beslag nemen. Sinds 6 september hebben de medewerkers van het GCA er hun intrek genomen. Zij zijn uiterst tevreden met hun nieuwe werkplekken.”

Floating Office Rotterdam bestaat uit een massief houten draagconstructie van gelamineerd hout en kruislings verlijmd hout (CLT) voor dak, vloeren en balkons. De constructie uit geprefabriceerde elementen is bovendien volledig demontabel en circulair en het gebruik van hout vermindert de CO2-footprint aanzienlijk. De fundering is een drijflichaam van beton van 90 x 24 meter, opgebouwd uit vijftien identieke achter elkaar liggende bakken van 6 bij 24 meter. “We hebben in een vroeg stadium alles tot in de kleinste details uitgewerkt. Staal en beton werden vervangen door hout en dat bracht toch ook heel wat uitdagingen met zich mee. Finaal ontstond er een kantoorgebouw dat aan alle behoeften en eisen op het vlak van functionaliteit, esthetiek en energieprestatie voldeed”, aldus De Ru. “Dit drijvend gebouw met een oppervlak van 3.000 m² VVO omvat kantoorruimte, een restaurant met buitenterras en een drijvend zwembad. Het is symmetrisch opgebouwd uit modules van 6 bij 6 meter met een hoogte onder het plafond van 2,9 meter. Centraal bevinden zich de ingang en een spectaculaire trap die alle verdiepingen met elkaar verbindt.”

Dit kantoor is niet alleen circulair, maar ook zelfvoorzienend en energieneutraal. In de bodem van het drijflichaam van FOR werd een energieopwekkend net van buizen ingestort, een warmtewisselaar waarmee thermische energie uit het water onttrokken wordt. Deze energie voedt het klimaatsysteem van het gebouw, waar de verwarming en koeling gebeurt door middel van klimaatplafonds. Verder werd het licht hellende dak opgedeeld in een groendak en een oppervlakte van 800 m² met zonnepanelen. “Grote glaspartijen van 6 meter lang en 3 meter hoog zorgen voor een transparante gevel en laten veel daglicht in de kantoren binnen. Uitkragende balkons rond elk van de drie verdiepingen zorgen voor passieve zonwering, terwijl volautomatische screens de inval van overmatige warmte vermijden”, sluit De Ru af. “Dit gebouw draagt het BREEAM ‘Outstanding’ certificaat en is het meest duurzame gebouw van Nederland.”  

‘Vouwwanden sluiten perfect aan op duurzaamheidsconcept van het gebouw’

In opdracht van iFS Building Systems, dat het drijvende kantoor heeft voorzien van gevelglas, mocht Solarlux enkele 6-delige glazen vouwwanden leveren. In het ontwerp van Powerhouse Company zijn royaal te openen puien gesitueerd aan de waterzijde, die de perfecte verbinding tussen binnen en buiten vormen. Het publiek toegankelijke restaurant is bij een geopende gevel als het ware één groot overdekt buitenterras met drempelloze overgangen en biedt vrij uitzicht op de Rijnhaven.

Naast het gebruik van circulaire materialen wordt zoveel mogelijk natuurlijke energie toegepast. Het toegepaste vouwwandsysteem Highline is een optimaal geïsoleerd aluminium profiel, geschikt voor triple isolatieglas en geheel passend in het duurzaamheidsconcept van het gebouw. De overhangende balkons zorgen voor een natuurlijke zonwering en dankzij het vele glas is er maximale daglichttoetreding. Ook zorgt de zoninstraling voor de verwarming van het pand. Een ander belangrijk aspect is de mogelijkheid tot ventilatie voor een gezond binnenklimaat. De flexibele glazen gevels zorgen dat er veel frisse buitenlucht het pand in kan. 

Bij Solarlux worden de gevelsystemen continu doorontwikkeld, om de beste bijdrage te leveren aan ons gezamenlijke wereldwijde klimaatprobleem. “Wij zijn met recht trots dat onze vouwwanden ook een plek hebben gekregen in dit spraakmakende energieneutrale gebouw”, aldus het bedrijf.

Rotterdam is een toonaangevende duurzame blikvanger rijker!

Floating Office Rotterdam had zowel bij het ontwerp als bij de bouw een BREEAM-NL ‘Outstanding’ ambitie en de basisopdracht was BREEAM-NL ‘Excellent’. Door het realiseren van een zeer duurzame warmte- en koude-opwekkingsinstallatie heeft Roodenburg een bijdrage geleverd aan deze ambitie. In de betonnen drijflichamen van het kantoorgebouw zijn twee water/water-warmtepompen geplaatst, die warmte en koude onttrekken uit het water van de Rijnhaven en beschikbaar stellen aan de afgiftesystemen.

“Naast deze duurzame installatie realiseerden wij samen met onze partners alle W-, E- en S-installaties”, aldus de installateur. “Zo zijn in totaal vijf luchtbehandelingskasten geïnstalleerd. Deze voorzien het gebouw van voldoende verse lucht en kunnen alle ruimtes zowel verwarmen als koelen.”

Het drijvende kantoorgebouw, dat op 70 meter uit de kade ligt, moest ook aangesloten worden op de nutsvoorzieningen. Denk hierbij aan waterleidingen, data- en elektrakabels, maar ook aan de riolering. “Om deze aansluiting op de kade te realiseren, zijn door duik- en bergingsbedrijf W. Smit en samen met ons alle kabels en leidingen over de bodem van de Rijnhaven gelegd. De prefab betonnen techniekruimte is ingebouwd in de kade, onder de bestrating, waardoor de beeldkwaliteit van de kade niet wordt verstoord.”

Bouwinfo

Opdrachtgever
Gemeente Rotterdam

Projectontwikkelaar
RED Company, Rotterdam

Architect
Powerhouse Company, Rotterdam

Hoofdaannemer
Aanneemcombinatie FOR Building
(Valleibouw en Osnabrugge)